Jaarverslag - Paragrafen

De gemeente Nunspeet is qua oppervlakte uitgestrekt (ruim 12.500 ha) en een groot deel hiervan is bij de gemeente als openbare ruimte in beheer. Veel activiteiten vinden plaats zoals wonen, werken en recreëren. Voor de activiteiten zijn veel kapitaalgoederen nodig: wegen, riolering, verlichting, openbaar groen, gebouwen en bossen. De kwaliteit van de kapitaalgoederen en het onderhoud ervan zijn bepalend voor het voorzieningenniveau en uiteraard de (jaarlijkse) lasten.

Het beleid van de gemeente Nunspeet voor het onderhoud van de kapitaalgoederen is onder meer opgenomen in de nota’s:

• ‘Afvalwaterketenplan Nunspeet-Elburg’(2013-2020);
• ‘Beleids- en beheerplan wegen’ (2014-2018);
• ‘Beleids- en beheerplan gemeentelijke gebouwen’ (2014-2017);
• ‘Beleidsplan openbare verlichting’ (2011-2020);
• ‘Bestemming en beheer van de bossen gemeente Nunspeet’;
• ‘Landschapsontwikkelingsplan’ (2007-2014);
• ‘Groenbeleid- en beheerplan’ (2019-2029);
• ‘Beheerplan heideterreinen gemeente Nunspeet’ (2011-2021).

Het Afvalwaterketenplan is het resultaat van een planproces met de gemeente Elburg en het waterschap Vallei&Veluwe en omvat o.a. de aan de riolering te stellen doelen, de maatregelen om deze doelen te bereiken en de daarvoor in te zetten middelen. Het Afvalwaterketenplan is opgesteld voor de periode 2013-2020.. Het onderhoud en het doen van nieuwe investeringen alsmede de verbetermaatregelen worden overeenkomstig de kaders van het Afvalwaterketenplan uitgevoerd.

Onderhoudsbudget rioleringen

Voor het onderhoud/overige werkzaamheden aan rioleringen was binnen de begroting 2020 een budget beschikbaar van € 601.895,--. De werkelijke kosten hebben € 593.000,-- bedragen.

In 2014 is een geactualiseerd beleids- en beheerplan wegen opgesteld voor de periode 2014-2018. In het plan wordt onder meer aangegeven dat het gemiddelde onderhoudsniveau in de gemeente Nunspeet redelijk tot goed te noemen is. Om dit niveau te handhaven dan wel te verbeteren, is een aanzienlijk onderhoudsbudget, voor met name grootonderhoud asfaltverhardingen, nodig. De financiële gevolgen van het Wegenplan zijn vanaf 2015 verwerkt in de begroting.

Tweejaarlijks worden de wegen door derden geïnspecteerd om een zuiver beeld te krijgen van de staat van onderhoud. De andere jaren vindt inspectie plaats door eigen medewerkers. De inspectiegegevens worden telkens toegevoegd aan het wegenbeheersysteem en op basis daarvan worden uitvoeringsmaatregelen voorgesteld. De uitvoeringsmaatregelen worden getoetst aan de praktijk (kan onderhoud van een weg nog worden uitgesteld ten gunste van een andere weg?) en op basis van deze toets wordt het noodzakelijke onderhoud uitgevoerd. Op deze wijze wordt dus niet puur theoretisch onderhoud gepland maar op een efficiënte wijze gewerkt.

Onderhoudsbudget wegen

Voor het onderhoud aan wegen is binnen de begroting 2020 een budget beschikbaar van € 1.215.000 ,--. De werkelijke kosten hebben € 1.175.500,-- bedragen. De planning is dat in 2022 een nieuw beleids- en beheerplan Wegen wordt opgesteld.

Groenbeleidsplan 2019-2029

Het groenbeleidsplan 2019-2029 is in oktober 2019 vastgesteld voor beheer en onderhoud van openbaar groen in de gemeente Nunspeet.  Het onderhoud van het openbaar groen wordt zowel door derden als in eigen beheer uitgevoerd. De door derden uit te voeren werken zijn opgenomen in zes onderhoudsbestekken. Het huidige onderhoudsniveau is, gelet op het beschikbare budget, redelijk tot goed.

Het Beleidsplan openbare verlichting (2011-2020) is in 2011 door de raad vastgesteld. Het vervangingsschema maakt hier deel van uit en geeft aan welke vervanging er in een bepaald jaar moet plaatsvinden. De gemeente Nunspeet telt momenteel ruim 4.600 lichtmasten van diverse typen, kwaliteit en leeftijd.

Afhankelijk van de wegfunctie wordt gekozen voor een verlichtingsniveau gerelateerd aan minimaal de normen van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde. Deze richtlijnen worden door de meeste gemeenten en nutsbedrijven gehanteerd. Het vervangen van verouderde armaturen en lichtmasten wordt de komende jaren verder voortgezet. In het Beleidsplan openbare verlichting is in het kader van energie- en onderhoudskostenbesparing een zo neutraal mogelijk lichtniveau aangehouden met gebruikmaking van de meest efficiënte verlichtingsmiddelen. Hierbij worden verkeersveiligheid, openbare orde, sociale beleving en de woon- en leefbaarheid gewaarborgd. In het kader van de financiële heroverwegingen is rekening gehouden met de verwachte besparingen door gebruik van duurzame producten. Vanaf 2014 wordt rekening gehouden met een structurele energiebesparing van € 10.000,--. De komende jaren wordt ingestoken op de vervanging van oudere armaturen door energiezuinige led-armaturen.

Onderhoudsbudget openbare verlichting

Voor het onderhoud aan straatverlichting was binnen de begroting 2020 een budget beschikbaar van € 88.914,--. De werkelijke kosten hebben € 79.800,-- bedragen.

De gemeente Nunspeet heeft een groot areaal aan bos- en natuurterreinen (circa 3.200 ha) en het beheer en onderhoud ervan vergt een grote inspanning. Sinds 2002 is voor het bosbeheer het FSC-certificaat (Forest Stewardship Council) verkregen. De onderhoudswerkzaamheden worden overeenkomstig de voorwaarden hieruit uitgevoerd. In 2011 is het Beheerplan heideterreinen 2011-2021 vastgesteld.

Jaarlijks wordt circa 5.000 m³ hout uit de gemeentelijke bossen middels aanbesteding verkocht aan houthandelaren, die zelf zorg dragen voor het oogsten en verwijderen van dit hout.

In 2014 is het Beleids- en beheerplan gemeentelijke gebouwen door de raad vastgesteld. Een onderdeel hiervan is het meerjarenonderhoudsplan dat jaarlijks wordt bijgesteld en de basis vormt voor het bepalen van de onderhoudsbudgetten. Naast adequaat onderhoud is het aspect veiligheid van groot belang. Veiligheid is een blijvend punt van aandacht. In de komende tijd wordt ingezet (uit financiële motieven en ter reducering van de milieubelasting) om de energieverbruiken verder omlaag te brengen door het uitvoeren van energiebesparende maatregelen.

Om inzicht te verschaffen in de robuustheid van de begroting van de gemeente bepaalt artikel 11 van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) dat in de paragraaf weerstandsvermogen een relatie wordt gelegd tussen de gemeentelijke weerstandscapaciteit en de risico’s.

De weerstandscapaciteit bestaat uit de aanwezige middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten die onverwacht en aanzienlijk zijn, af te dekken. Weerstandsvermogen is dat deel van de weerstandscapaciteit dat niet nodig is voor afdekking van alle risico’s ofwel:

Weerstandsvermogen is weerstandscapaciteit minus totaal van alle risico’s.

De omvang van de weerstandscapaciteit is van belang voor de beoordeling van de financiële positie van de gemeente. De weerstandscapaciteit omvat de mogelijkheden voor een gemeente om financiële tegenvallers (risico’s) op te kunnen vangen.

Er kan onderscheid gemaakt worden tussen structurele en incidentele weerstandscapaciteit. Met het eerste worden de middelen bedoeld die permanent ingezet kunnen worden om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de programma’s. Met de incidentele weerstandscapaciteit wordt bedoeld het vermogen om calamiteiten en andere eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen zonder dat dit invloed heeft op de voortzetting van taken op het geldende niveau.

Gemeente Nunspeet gebruikt in eerste instantie de incidentele weerstandscapaciteit om zowel incidentele als structurele tegenvallers te dekken. Mochten zich gedurende een jaar structurele tegenvallers voordoen, zonder dat daar meevallers tegenover staan, dan mogen deze eerst incidenteel worden afgedekt door middel van incidentele weerstandscapaciteit. Vervolgens zal hiervoor bij de eerstvolgende begroting structurele dekking gezocht worden. Lukt dit niet dan wordt de structurele weerstandscapaciteit als dekkingsmiddel ingezet.

De weerstandscapaciteit bestaat uit:

Structurele weerstandcapaciteit

De structurele weerstandscapaciteit bestaat uit:

1. Onvoorziene uitgaven structureel.
2. Onbenutte belastingcapaciteit.

Incidentele weerstandscapaciteit

De incidentele weerstandscapaciteit bestaat uit:

3. Het vrije deel van de algemene reserve
4. De bestemmingsreserves.
5. Stille reserves (gesteld op nihil).
6. Onvoorzienbare uitgaven incidenteel.

Ad 1 Onvoorziene uitgaven

Artikel 8 (lid 1 en lid 6) van het BBV verplicht iedere gemeente een bedrag voor onvoorziene uitgaven op te nemen in de begroting. De post onvoorzien is een buffer voor externe onvoorzienbare tegenvallers. Het dekt uitgaven die voldoen aan de drie “O’s” (Onvoorzien, Onvermijdbaar en Onuitstelbaar). Er is een bedrag geraamd van € 90.000. Dit bedrag wordt gesplitst in onvoorzienbare uitgaven incidenteel € 64.000 en onvoorzienbare uitgaven structureel € 26.000.

Ad 2 Onbenutte belastingcapaciteit

De onbenutte belastingcapaciteit is de verhouding tussen de opbrengst onroerendezaakbelastingen (OZB) versus het normtarief OZB-artikel 12 van de Financiële verhoudingswet (Fvw). Wanneer de algemene middelen van de gemeente aanmerkelijk en structureel tekort zullen schieten om in noodzakelijke behoeften te voorzien, kan een aanvullende uitkering worden aangevraagd. De Financiële-verhoudingswet (Fvw) bepaalt dat de eigen inkomsten van een gemeente een bepaald redelijk peil moeten hebben, wil zij in aanmerking komen voor een aanvullende uitkering op basis van artikel 12 Fvw. Daarbij gaat het om de eigen inkomsten uit:

1. de onroerende-zaakbelastingen (OZB);

2. de rioolheffingen;

3. de afvalstoffenheffingen en reinigingsrechten

Voor 2020 is het percentage van de WOZ-waarde voor toelating tot artikel 12 vastgesteld op 0,1853.

Ad 3 Het vrije deel van de algemene reserve, de vrije reserve en de bestemmingsreserve

Algemene reserve

De doelstelling van de algemene reserve is het tijdelijk opvangen van negatieve exploitatieresultaten en van onvoorziene ontwikkelingen waarvoor geen voorziening is getroffen. In het jaar 2020 is de algemene reserve gebruikt voor dekking van incidentele lasten. Dit resulteerde erin dat de algemene reserve onder het berekende bodembedrag kwam. Dit is middels een raadsvoorstel hersteld. Los van het jaarrekening resultaat is er (vrijwel) geen vrij besteedbaar gedeelte aanwezig binnen de algemene reserve.

Ad 4 De bestemmingsreserves

Bestemmingsreserves kunnen worden verdeeld in geblokkeerde of beklemde reserves en overige bestemmingsreserves. Onder geblokkeerde of beklemde reserves verstaan we reserves waarover niet (geheel of gedeeltelijk) vrij kan worden beschikt, omdat deze reserves worden gebruikt om structurele dekkingsmiddelen voor de gemeente begroting te genereren. Deze geblokkeerde of beklemde reserves maken geen onderdeel uit van de weerstandscapaciteit.

De overige bestemmingsreserves zijn gevormd voor een bepaald doel. De raad heeft de bevoegdheid de bestemming te wijzigen en deze in te zetten voor het opvangen van tegenvallers. De stand van de bestemmingsreserves op 31 december 2020 € 44 miljoen. Een belangrijk deel van de bestemmingsreserves is geblokkeerd vanwege de structurele inzet van de renteopbrengst als dekkingsmiddel. In onderstaand overzicht is aangegeven welke overige bestemmingsreserves niet geblokkeerd of beklemd zijn.

Ad 5 Stille reserves

Bij stille reserves moet worden gedacht aan bezittingen die beneden de marktwaarde in de boeken staan en die zonder bezwaar direct te verkopen zijn. De gemeente heeft echter nauwelijks nog bezittingen anders dan panden en gronden die nodig zijn voor de grondexploitatie in haar bezit. De gemeente is aandeelhouder van NV Bank Nederlandse Gemeente (BNG), NV Alliander en waterleidingmaatschappij Vitens. Aangenomen kan worden dat de aandelen bij een eventuele verkoop meer opbrengen dan de boekwaarde. Er is hier dus sprake van een stille reserve. Deze ruimte kan echter niet direct benut worden onder het huidige beleid en de huidige taakuitvoering, omdat de inkomsten uit deze aandelen structureel geraamd zijn in de begroting.

In onderstaande tabel wordt de weerstandscapaciteit voor de jaarrekening 2020 weergegeven:

tabel weerstandscapaciteit

Risico’s

Tegenover de hierboven geïnventariseerde weerstandscapaciteit staan de risico’s die de gemeente loopt. Deze risico’s zijn van uiteenlopende aard en hangen samen met onder andere de schaalgrootte en gemeente specifieke factoren. Het managen van deze risico’s wordt risicomanagement genoemd.

Bij risicomanagement gaat het om het uitvoeren van een systematisch en periodiek terugkerend proces van identificeren, beoordelen en kwantificeren van risico’s, het bepalen en uitvoeren van activiteiten en maatregelen die de kans van optreden en/of de gevolgen van risico’s, beheersbaar houdent en het evalueren en rapporteren over de verschillende stappen in het proces.

Doelstellingen

De volgende doelstellingen streeft gemeente Nunspeet na met risicomanagement:

1. Reduceren van de gevolgen van risico’s
2. Voldoen aan wet- en regelgeving
3. Actualisering van het weerstandsvermogen
4. Verhogen van risicobewustzijn
5. Beoordelen en optimaliseren van het weerstandsvermogen

Indeling risico’s

Gemeente Nunspeet hanteert voor de identificatie van de risico’s de volgende indeling:

1. Juridische risico’s;
2. Financiële risico’s;
3. Personele / organisatorische risico’s
4. Grondexploitatie en strategische aankopen risico’s
5. Milieurisico’s
6. Verbonden partijen
7. Risico’s sociaal domein
8. Reguliere risico’s

Om risico’s te kunnen beoordelen worden de kans en het (financiële) gevolg van elk risico bepaald. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van zogenaamde referentiebeelden. Als wordt geschat dat een risico zich bijvoorbeeld eenmaal in de tien jaar zal voordoen is de kans op optreden 10%. Als een risico zich eenmaal per jaar kan voordoen is de kans 90%. Bij 100% is het geen risico meer.

Daarna wordt per risico het financiële gevolg ingeschat in het geval het risico zich daadwerkelijk zou voordoen.

Hierna treft u twee tabellen met de indeling van de kansen en financiële gevolgen aan. Voor de beoordeling van de kans dat een risico daadwerkelijk optreedt hanteren we vijf klassen met de volgende referentiebeelden:

Voor het bepalen van de financiële gevolgen wordt gebruik van de volgende indeling:

Het reële financiële gevolg wordt dus bepaald door de ‘Kans’ en het ‘Financiële gevolg’ met elkaar te vermenigvuldigen. De risico’s met het grootste financiële gevolg krijgen de hoogste prioriteit bij het beheersen van de risico’s.

Dwangsommen

Op 1 oktober 2009 is de Wet dwangsom en beroep bij niet-tijdig beslissen in werking getreden. Als gevolg hiervan kunnen burgers de gemeente in gebreke stellen en verbeurt de gemeente, na ontvangst van de ingebrekestelling, een dwangsom als niet tijdig op een aanvraag is beslist. In een procedure zijn werkafspraken gemaakt om beslistermijnen te bewaken. In 2020 zijn er geen dwangsommen uitgekeerd dan wel dwangsommen welke nog uitgekeerd moeten worden.

Proceskosten

Voor bezwarenprocedures en (hoger) beroepsprocedures waarin de gemeente in het ongelijk wordt gesteld, wordt de gemeente veroordeeld in de proceskosten. De hoogte van de proceskostenvergoeding is gerelateerd aan het aantal proceshandelingen dat in de betreffende procedure is verricht. De afgelopen jaren is het aantal verzoeken dat wordt ingediend op grond van de Wet openbaarheid van bestuur toegenomen. Er is een duidelijke aanwijzing dat soms verzoeken worden ingediend met het proceskostenvergoeding oogmerk om vervolgens in bezwaar en beroep te gaan tegen de beslissing en zo de vergoeding op te strijken. Afgaande op de verzoeken die het afgelopen jaren zijn ingediend, leidt dit in enkele gevallen tot een verplichting om proceskosten te vergoeden. Per einde boekjaar zijn er geen lopende zaken waar de gemeente proceskosten zou moeten vergoeden.

Inkoop en aanbesteding

Door de invoering van de Aanbestedingswet 2012 is het risico van een juridische procedure toegenomen. Bij de keuze van een inkoopprocedure wordt uitgegaan van indicatieve bedragen. Dit geeft ruimte voor verschillen van inzicht en is daardoor een risico. Daarnaast is de economische situatie dusdanig, dat partijen eerder bereid zijn gunning via de rechter af te dwingen. Ultimo 2020 bestaat er een verschil van inzicht met een partij. Hoewel de gemeente  juridisch middels kort geding in het gelijk is gesteld, wordt veiligheidshalve rekening gehouden met kosten omtrent deze aanbesteding.

Claims van derden

Bij het opstellen van de jaarrekening 2017 t/m 2020 is een inventarisatie gehouden van de op dat moment bekende verzoeken of te verwachte verzoeken voor planschade en de diverse juridische procedures (afkoopbedrag; schadeclaims). Hiervoor is de voorziening Planschades en Juridische procedures gevormd. De risico’s voor planschade zijn zo veel mogelijk bij de initiatiefnemer ondergebracht. (Plan)schades die onvermijdelijk ten laste van de gemeente komen, worden ten laste van het rekening resultaat gebracht. Ook de kosten van het opstellen van een schadeanalyse komen ten laste van de gemeente. Omdat steeds meer juridisch adviesbureaus zich gaan specialiseren in planschaden, is het risico van schade-analysekosten steeds groter. In de begroting wordt hiermee geen rekening gehouden. In de voorziening is wel rekening gehouden met schade-analysekosten waarvan de melding bekend is. Ultimo 2020 zijn er geen claims dan wel planschadeverzoeken welke nog niet behandeld zijn.

Financiële risico’s

Rente

Eind 2013 is de Wet verplicht schatkistbankieren van kracht geworden. Dit houdt in dat decentrale overheden verplicht hun liquide middelen aanhouden bij de Nederlandse schatkist. Tijdelijke overschotten aan liquide middelen kunnen niet uit oogpunt van een optimaal liquiditeitsbeheer in deposito uitgezet of tegen een gunstige rente op een spaarrekening bij een commerciële bank gezet worden. Dit kan in situaties met hogere rentetarieven een negatief effect op de rendementsverwachting hebben. Wel biedt de staat de mogelijkheid om overtollige gelden voor langere periodes in depot weg te zetten. Echter de rentevergoeding is aanzienlijk lager dan die bij commerciële banken. Gezien de gemiddelde rentelast van het per 31 december 2020 met vreemd vermogen gefinancierde deel kan worden geconcludeerd dat de geraamde financieringsstructuur en in relatie hiermee ook het weerstandsvermogen van onze gemeente op 31 december 2020 als voldoende kan worden beoordeeld.

Omslagrente

De berekening van de renterisiconorm is opgenomen in de paragraaf financiering. Uit dit overzicht blijkt dat de gemeente vrijwel geen renterisico loopt. Wanneer de omslagrente lager is dan de marktrente ontstaat er een risico. Dit is een gevolg van het feit dat hieruit een financieel nadeel voortvloeit voor de begroting. Als het rentepercentage van aan te trekken leningen lager is dan de geraamde omslagrente van 1,5% blijft het renterisico acceptabel. In het afgelopen jaar heeft de ECB (Europees centrale bank) een ruim monetair beleid gevoerd. De verwachting dat de kapitaalmarktrente (lange rente), gezien de verwachte economische ontwikkelingen (zoals economische groei, inflatie) in het komende jaar iets gaat stijgen, is niet uitgekomen. De rentes zijn neerwaarts bijgesteld. Op grond van deze conclusies zijn er op dit moment geen renterisico en is het risico daarom ook op nihil gesteld.

Gemeentefondsuitkeringen

In de Programmabegroting 2020-2023 is de raming van de uitkeringen uit het Gemeentefonds gebaseerd op de mei-circulaire 2019. In de latere circulaires 2020 zijn door het ministerie voor diverse maatstaven actuele (soms al definitieve) aantallen opgenomen. Dit heeft voor 2020 geresulteerd in een licht hogere Algemene Uitkering. De onderdelen vanuit de Algemene Uitkering m.b.t. het sociaal domein zijn op begrotingsbasis budgettair neutraal verwerkt. Aanvullend is er een onttrekking gedaan uit de reserve sociaal domein. Eventuele voordelige / nadelige resultaten zijn verwerkt in de jaarrekening.

Verstrekte garanties

In totaal zijn voor € 113.099.000 aan gemeentegaranties aan instellingen verstrekt (peildatum 31 december 2020). Het grootste deel hiervan zijn garanties voor geldleningen waar de gemeente samen met het Rijk een achtervangpositie inneemt. Deze garanties zijn in eerste instantie gegarandeerd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW).

Aan particulieren is voor € 5.077.928 (peildatum 31 december 2020) aan gemeentegaranties verstrekt Deze leningen zijn in eerste instantie gegarandeerd door de Nationale Hypotheek Garantie (NHG / onderdeel startesleningen). De gemeente heeft voor deze leningen een achtervangpositie. Gezien de kredietwaardigheid van de geldnemers van zowel instellingen als particulieren is het aan de garanties verbonden risico zeer gering.

Precariobelasting

Personele / organisatorische risico’s

Op moment van opstellen van de programmabegroting is er geen verwachting op risico's / claims ten aanzien van personeel. Door om wordt er financieel ook geen rekening gehouden met eventuele financiële gevolgen.

Grondexploitatie en strategische aankopen risico’s

Grondexploitatie

Voor de grondexploitaties zijn berekeningen opgesteld van de nog te verwachten kosten en opbrengsten, resulterend in een bijstelling van de verwachte winst c.q. verlies. Deze bijstelling vindt plaats aan de hand van de laatste inzichten (waaronder contractuele verplichtingen en geformuleerde beleidsuitgangspunten) op het gebied van de ontwikkeling van de markt aan de kosten- en opbrengstenkant. Als dit resulteert in een neerwaartse bijstelling van de resultaten, wordt onderzocht op welke wijze dit kan worden gecompenseerd.

Daarnaast wordt binnen de reserve grondexploitatie een bodembedrag (financiële buffer) aangehouden dat varieert met de omvang van de risico’s die worden gelopen. Naarmate grondexploitaties vorderen, dalen vaak de onzekerheden (immers een steeds groter deel is gerealiseerd) en daalt ook  het bodembedrag. Jaarlijks vindt op grond van artikel 12, lid 1 van de Financiële verordening van de gemeente Nunspeet en artikel 212 van de Gemeentewet de bijstelling plaats na het vaststellen van de jaarrekening.

Toelichting per grondexploitatie

Molenbeek
Ten opzichte van de vorige begroting kan geconstateerd worden dat het risico in dit project is afgenomen. De gronden in de eerste fase zijn, op één kavel na, verkocht en deze fase is ook nagenoeg woonrijp klaar gemaakt. In 2020 is besloten dat bij de entree van fase 1 grond wordt verkocht voor de realisatie van een supermarkt met daarboven huurappartementen. De tweede fase is voor een groot deel ook al bouwrijp gemaakt en het grootste deel van de gronden is ook al verkocht. Vanuit het uitwerkingsplan van de derde fase is er ook een beter beeld van de geraamde kosten voor deze fase. Voorgaande heeft geleid tot een betere inschatting van de resterende uitgaven en opbrengsten. De exploitatieberekening laat een positief saldo van 2,7 miljoen euro te zien. Vorig jaar was het saldo nog € 54.000 negatief.

Weversweg
De gronden van het oorspronkelijke plan zijn verkocht. In 2019 is extra grond aangekocht voor de ontwikkeling van vier kavels en dit is verwerkt in de MPG van 2020. Rekening houdend met nog een resterende raming voor het laatste deel woonrijpmaken van het oorspronkelijke plan en de raming van uitgaven en opbrengsten van de laatste vier kavels laat de exploitatieberekening een negatief saldo van € 87.000 zien. Dit bedrag is gereserveerd in de voorziening grondexploitaties.

De Kolk
De uitgifte van de laatste kavels van het oorspronkelijk plan staat gepland in 2021. Daarna kan ook het laatste deel woonrijp worden gemaakt. De raad heeft op 18 februari 2021 besloten 5 hectare onbebouwde grond ‘terug’ te kopen binnen het plangebied rondom de GPS-locatie. Dit deel is budgettaire neutraal (kosten worden gedekt door opbrengsten uitgifte) opgenomen in de grondexploitatie. Rekening houdend met al een winstneming van 3,7 miljoen euro, laat de exploitatieberekening nu een positief saldo van 1,1 miljoen euro zien.

Elspeet Noord West
De laatste kavels zijn in 2020 verkocht. De resterende raming voor de laatste onderdelen van het woonrijp maken is lager dan de vorige exploitatieberekening. Hierdoor is de exploitatieberekening niet meer negatief, maar zelfs € 152.000 positief.

Bedrijventerrein Elspeet
Bij de MPG 2020 is de grondexploitatie vastgesteld met een resultaat van € 7.000 positief. Rekening houdend met aanpassingen van de uitgaven- en opbrengststijgingen is de actuele exploitatieberekening € 124.000 negatief. Dit bedrag is gereserveerd in de voorziening grondexploitaties.

Kijktuinen
Eind 2019 is de grondexploitatie met een positiefresultaat van 0,5 miljoen euro door de raad vastgesteld. Door de herijking met name als gevolg van hogere raming van bouw- en woonrijpmaken is de exploitatieberekening nu € 8.000 positief.

Elspeterbosweg 9 Vierhouten
In juni 2020 heeft de raad de grondexploitatie vastgesteld met een negatief resultaat van € 87.000. Rekening houdend met de uitgavenstijging is de actuele exploitatierekening € 101.000 negatief. Dit bedrag is gereserveerd in de voorziening grondexploitaties.

Het financiële gevolg en de kans van optreden van de risico’s in de grondexploitatie zijn in onderstaande tabel weergegeven. Het financiële gevolg is gebaseerd op het worst case scenario. Dit zijn de boekwaardes (per 31 december 2020) van grondexploitaties. Om geen vertekend beeld te krijgen, is de boekwaarde verhoogd met de raming van het woonrijp maken voor de exploitaties waarbij het bouwrijp maken al gereed is. Ten opzichte van de begroting zijn de risico’s gedaald . Dit wordt veroorzaakt door de lagere (negatieve) boekwaardes van de diverse grondexploitaties.

Het algemeen beleid op dit punt is dat de kosten van een eventuele sanering worden verhaald op de veroorzaker. Is dit niet meer mogelijk, dan wordt bij een mobiele verontreiniging (een zich verplaatsende verontreiniging) gesaneerd en bij een immobiele verontreiniging nagegaan of er gevaren zijn voor de volksgezondheid. Is dit het geval, dan volgt sanering (zo mogelijk binnen de begrote budgetten). Is dit niet het geval, dan wordt nagegaan of op een nader geschikt moment sanering mogelijk is op een manier die effectief en doelmatig is (ook in relatie tot de hiermee gepaard gaande financiële middelen). Voor de bekende bodemverontreinigingen is de reserve bodemverontreiniging gevormd.

In 2018 is de raad voorgesteld een budget beschikbaar te stellen uit deze reserve om te inventariseren welke bodemverontreinigingen er zijn en welke omvang deze hebben. Vervolgens kan berekend worden of de omvang van de reserve voldoende is of gedeeltelijk kan vervallen. Omdat er nog geen duidelijkheid is (2020) over enkele grotere bodemsaneringslocaties zoals bijvoorbeeld de herinrichting van stortplaats De Wiltsangh, wordt de reserve nog in stand gehouden. Inzake de locatie Berkenhorst is bekend geworden dat er bekalking plaatsvind waardoor het milieurisico naar een aanvaardbaar niveau is teruggebracht voor het huidige gebruik. Wel bestaat er de mogelijkheid dat bij faillissement van bedrijven met een bodemverontreiniging de saneringskosten alsnog deels of geheel voor rekening van de gemeente komen. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat bij schuren met asbestdaken zonder dakgoot, in sommige gevallen sprake is van bodemverontreiniging. Onderzoeks- en saneringskosten hiervan komen voor rekening van de eigenaar. Daar waar de gemeente eigenaar is of wordt, kan de gemeente hier op worden aangesproken. Bij aankoop zal hier rekening mee gehouden worden. Het is niet direct in te schatten of en welke kosten hieruit voortvloeien.

Voor niet bekende bodemverontreinigingen zijn de financiële gevolgen lastig in te schatten. Deze zijn afhankelijk van de aard en omvang van de verontreiniging en het tijdstip van het ontstaan van de verontreiniging. Een verontreiniging van, na 1987 is een nieuw geval en moet volledig opgeruimd worden en een verontreiniging van voor 1987 is een oud geval en mag functioneel gesaneerd worden. Daarnaast is het afhankelijk van de mogelijkheid om de kosten te verhalen op de veroorzaker. Om toch een inschatting te maken van de kosten wordt een bedrag van € 150.000 aangehouden met een risico van voorkomen van 10%. In dit bedrag is rekening gehouden met een afgenomen risico. De reserve bodemsanering maakt onderdeel uit van het weerstandsvermogen.

De gemeente is financieel mede aansprakelijk voor een aantal samenwerkingsverbanden (paragraaf Verbonden partijen).

Directe deelnemingen in vennootschappen:

• Bank Nederlandse Gemeenten NV;
• NV Alliander;
• Vitens NV
• NV Afvalsturing Friesland;
• NV Inclusief Groep.

Overige deelnemingen:

• Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe;
• Omgevingsdienst Noord-Veluwe;
• Leasurelands;
• Coöperatie Gastvrije randmeren
• Stichting Muziekschool Noordwest-Veluwe;
• Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland;
• Stichting Primair Openbaar Onderwijs Noord-Veluwe;
• Gemeentelijke of gemeenschappelijke gezondheidsdienst (GGD) Gelre-IJssel.

Per verbonden partij is een risicoanalyse gemaakt. Via deze risicoanalyse wordt gekeken naar de mate van risico dat de gemeente bij de verbonden partijen loopt. Bij sommige verbonden partijen is een beoordeling op cijfers lastig. Bij deze verbonden partijen is gekeken naar de bijdrage die de gemeente levert en het financiële nadeel dat de gemeente loopt bij een eventueel faillissement. Hierbij is een inschatting gemaakt van de kans dat een faillissement zich voordoet.

Van de directe deelnemingen in vennootschappen is de nominale waarde van het belang van onze gemeente in de vennootschap als risico opgenomen, verhoogd met de ontvangen dividenden. Van de overige deelnemingen in vennootschappen is als financieel gevolg opgenomen de jaarbijdrage.

De kans van optreden wordt geclassificeerd met risico laag, gemiddeld of hoog. Per verbonden partij is het risico (kans van optreden) op grond daarvan, uitgedrukt in een percentage. De toelichting op de belangen voor onze gemeente vindt u terug in de paragraaf verbonden partijen. In onderstaande tabel zijn de risico’s per verbonden partij uitgedrukt in geld. Bij een kans van optreden die als “laag” is gekwalificeerd, is rekening gehouden met een percentage van 10%. Bij een ‘hoge’ kwalificatie is een percentage van 30%, 50% of 70% aangehouden, afhankelijk van de inschatting van de kans van optreden. Er is één deelneming (de Inclusief Groep) waarbij het risico voor de gemeente Nunspeet als “hoog” wordt ingeschat. Dit houdt verband met de teruglopende subsidie-inkomsten die op korte termijn niet worden gecompenseerd door een hoger operationeel resultaat.

Op 1 januari 2015 zijn drie nieuwe wetten in werking getreden binnen het sociaal domein, namelijk de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), de Participatiewet en de Jeugdwet. Met ingang van 2019 is de financiering niet meer gebaseerd op een integreerbaar deel maar is deze opgenomen in de Algemene Uitkering, net als alle andere gemeentelijk taken. Tevens bestaat er nog een Reserve Sociaal Domein.

WWB / Participatiewet (Buig)
In de begroting word uitgegaan van een budgettaire raming voor de uitkeringen en de te ontvangen rijksbijdrage, de zogenaamde BUIG gelden. Als blijkt dat de uitgaven op de uitkeringen hoger zijn dan de rijksbijdrage, kan onder voorwaarden een aanvullende uitkering bij het Rijk worden aangevraagd. Hierbij geldt dat de eerste 7,5% van de rijksbijdrage voor rekening van de gemeente komt. Voor het tekort op de uitkeringen tussen 7,5% en 12,5% van de voor dat jaar toegekende rijksbijdrage, geldt dat van dit bedrag 50% op basis van deze regeling kan worden aangevraagd en vergoed. Om in aanmerking te komen voor een aanvullende uitkering moet sprake zijn van een goedkeurende accountantsverklaring en een door de gemeenteraad vastgesteld verbeterplan. Een tekort moet ten laste gebracht worden van de lopende exploitatie. Via de tussenrapportages worden eventuele afwijkingen aangegeven.

TOZO (tijdelijke ondersteuning zelfstandigen)
De in het kader van de coronacrisis ingezette TOZO regeling leidt niet tot een risico. Na toetsing van de aanvragen worden de van het rijk ontvangen middelen uitbetaald aan de belanghebbende. Achteraf vindt een afrekening plaats die verrekend mag worden met de rijksbijdrage.

Jeugdwet
Met het inwerkingtreden van de Jeugdwet in 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor alle vormen van jeugdhulp. Het Centrum voor Jeugd en Gezin vormt de toegang voor de niet vrij-toegankelijke jeugdhulp. Naast het Centrum voor Jeugd en Gezin kunnen ook huisartsen, praktijkondersteuners, medisch specialisten en de rechter in geval van jeugdbescherming en jeugdreclassering verwijzen naar niet vrij toegankelijke jeugdhulp. Ongeveer 50% van alle verwijzingen loopt via een huisarts en praktijkondersteuner, met name de verwijzingen naar JGGZ. Op deze trajecten heeft de gemeente niet direct invloed. Door het creëren van een hoogwaardige toegang hopen we dat het percentage verwijzingen dat via het CJG loopt te verhogen en het percentage verwijzingen dat via de huisartsen loopt te verlagen en zo het beroep op zwaardere jeugdhulp te laten afnemen.

De uitgaven voor jeugdzorg laten de laatste jaren een aanmerkelijke groei zien. Dit is een landelijke ontwikkeling. Er is sprake van sterke toename van complexiteit en behandeltijd en een toename van het aantal cliënten. Toename is met name te zien bij de ambulante begeleiding (regulier en specialistisch) en bij de GGZ hulp specialistisch. Op dit moment constateren we een regionale ontwikkeling waarbij het budget dat door het rijk beschikbaar wordt gesteld flink zal worden overschreden. Wel zijn er maatregelen ingezet om te komen tot een betere indicatiestelling met een mogelijke andere zorgvorm die leidt tot lagere uitgaven voor de hulpverlening.

Daarnaast hebben we te maken met een bezuinigingstaakstelling sinds het inwerking treden van de Jeugdwet. De transformatieslag die hiervoor gemaakt moet worden neemt meerdere jaren in beslag. Beoogde effecten (afname van problematiek en van jeugdhulpkosten) zullen daarom pas na een aantal jaren zichtbaar worden.

Btw-compensatiefonds / SPUK

Per 1 januari 2003 is het btw-compensatiefonds ingevoerd. Uit het fonds krijgen gemeenten de betaalde btw op nota’s van derden gecompenseerd, met uitzondering van de btw die wordt betaald over onderwijsuitgaven en de btw die samenhangt met de subsidiëring van derden. Tegenover deze lagere lasten voor de gemeente staat een uitname uit het Gemeentefonds. Dit houdt in dat de invoering van het btw-compensatiefonds voor de gemeenten gezamenlijk geen voordeel heeft. Voor een individuele gemeente kan de invoering van het btw-compensatiefonds echter wel gevolgen hebben. Vanaf 2019 loopt gemeente Nunspeet risico over de voorschotregeling BCF. Hiermee is reeds rekening gehouden in de financiële verkenning en de meerjaren raming. In 2020 heeft de Gemeente Nunspeet een aanvraag ingediend middels de SPUK regeling. Deze regeling is bedoeld om BTW t.a.v. sport te compenseren. Echter is er een totaalbedrag voor alle gemeenten beschikbaar. Het kan dus zijn dat er naar rato uitbetaald wordt en niet de totale aanvraag. Aangezien het ingediende bedrag t.a.v. sport groot is, gezien het project de Wiltsangh, loopt de gemeente hier een risico. Daarom wordt in de risicoparagraaf rekening gehouden met een eventueel lagere uitkering.

Vennootschapsbelasting

Vanaf 2016 moeten de gemeenten vennootschapsbelasting betalen over de winsten die ze met hun ondernemingsactiviteiten maken. Het financiële gevolg daarvan voor onze gemeente is naar verwachting gering. Voor de uitoefening van haar publieke taak levert de vennootschapsbelasting voor de gemeente geen risico op.

Tegenvallende subsidieverwachtingen

Een risico dat gelopen wordt, is dat projecten of activiteiten worden uitgevoerd die (deels) gedekt worden door subsidies vanuit de Provincie. Wanneer achteraf blijkt dat er niet voldaan wordt aan de subsidievoorwaarden, ontstaat het risico van een dekkingstekort. Tot op heden is steeds voldaan aan de subsidievoorwaarden. Voor de bepaling van het weerstandsvermogen wordt daarom het risico op vooralsnog op nihil gesteld.

Gemeentelijke gebouwen

De gemeente heeft verschillende gebouwen in eigendom. Er worden daarbij verschillende risico’s gelopen. De belangrijkste risico’s zijn: asbest, legionellabesmetting, brandveiligheid, veilig werken op daken en wateraccumulatie. De risico’s worden per gebouw geïnventariseerd en in kaart gebracht. Op het gebied van asbest worden de grootste risico’s gelopen. Van de meeste gemeentelijke gebouwen is de asbestsanering uitgevoerd. Van enkele gemeentelijke woningen en kleine objecten moeten de inventarisaties nog plaatsvinden.

Voor elk risico moet een keuze gemaakt worden uit de volgende maatregelen:

• Vermijden: het beleid waar een risico door ontstaat, wordt beëindigd of op een andere manier vormgegeven of er wordt geen beleid gestart dat een risico met zich meebrengt.
• Verminderen: het risico wordt afgedekt via een verzekering, een voorziening of een ander budget in de begroting zodat de gevolgen van een risico worden beperkt.
• Overdragen: dit kan door het beleid dat een risico met zich meebrengt, te laten uitvoeren door een andere betrokken partij, die daarbij ook de financiële risico’s overneemt.
• Accepteren: risico’s kunnen ook bewust genomen worden. Als een risico niet wordt vermeden, verminderd of overgedragen, wordt een risico geaccepteerd en moet de eventuele financiële schade volledig via de weerstandscapaciteit gedekt worden

Voor vrijwel alle financiële risico’s die zijn te voorzien en kwantificeerbaar zijn, zijn toereikende voorzieningen of bestemmingsreserves gevormd. Van de risico’s die van materiële betekenis en niet goed te kwantificeren zijn, is een financiële vertaling gemaakt zodat deze risico’s meegenomen worden bij het bepalen van het weerstandsvermogen. Van onderstaande risico’s is de kans van optreden uitgedrukt in een percentage. Het reële financiële gevolg wordt berekend door dit percentage te vermenigvuldigen met het financiële gevolg.

Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, moet de relatie gelegd worden tussen de hierboven genoemde financieel vertaalde risico’s en de eerder genoemde beschikbare weerstandscapaciteit. Dit wordt uitgedrukt in een ratio. De berekeningswijze van de ratio weerstandsvermogen is als volgt:

Ratio weerstandsvermogen:      Beschikbare weerstandscapaciteit / Benodigde weerstandscapaciteit

Om het weerstandsvermogen te kunnen beoordelen wordt gebruikt gemaakt van onderstaande waarderingstabel:

Kwantificering van de incidentele risico’s in tijd en geld, waarvoor de gemeente geplaatst zou kunnen worden is arbitrair. Geconstateerd kan worden dat het incidentele weerstandsvermogen onvoldoende. Daartegenover is het structurele weerstandsvermogen ruim voldoende. In onderstaande tabel is de structurele en incidentele weerstandscapaciteit versus de structurele en incidentele risico’s, weergegeven.

Ratio weerstandsvermogen 11.390.401 / 2.221.000 = 5,1

Met een uitkomst van het ratio weerstandsvermogen van 5,1 (niet afgerond 5,129) kan worden geconcludeerd worden dat het totale weerstandsvermogen als ruim uitstekend kan worden aangemerkt. De positieve ontwikkeling van deze ratio wordt veroorzaakt door de ruimte binnen de belastingcapaciteit, veroorzaakt door de waardestijging van de opstallen. Daarnaast zijn de risico's afgenomen t.a.v. voornamelijk de grondexploitaties.

De prognose van de risico’s voor de komende jaren voor de gemeente Nunspeet is als volgt:

De verwachting is dat de totale weerstandscapaciteit voldoende zal zijn voor de financiële gevolgen van de risico’s.

Grondexploitatie en strategische aankopen

In de komende jaren worden de volgende projecten verder ontwikkeld / afgerond: het bedrijventerrein De Kolk, het plan Molenbeek fase 1, 2 en 3, Bedrijvenstrip Elspeet, de Kijktuinen  en de mogelijke ontwikkelingen van strategische aankopen. Daar tegenover staat de gevormde reserve grondexploitatie waarmee in de berekening van het weerstandsvermogen geen rekening is gehouden. Het saldo van deze reserve bedraagt per 31 december 2020 €1.2  miljoen.

Ook zien we dat de decentralisatie in het sociaal domein gepaard is gegaan met een bezuinigingstaakstelling, terwijl organisaties en gemeenten onvoldoende tijd hebben gehad om de daarvoor noodzakelijke transformatieslag te kunnen maken. Beoogde effecten blijft met name bij het onderdeel jeugd uit. Zo wordt nu fors geïnvesteerd in de toegang tot jeugdhulp (Stichting Jeugd Noord-Veluwe), terwijl het beroep op zwaardere hulp nog onvoldoende afneemt.

Financiële kengetallen

Ingevolge artikel 11 van het Besluit begroting en verantwoording (BBV) worden in deze paragraaf kengetallen opgenomen die inzicht geven in de financiële positie van onze gemeente.

De volgende financiële kengetallen worden hieronder weergegeven:

• Netto schuld quote (bezittingen / schulden)
• Solvabiliteitsratio (eigen vermogen / vreemd vermogen)
• Kengetal grondexploitatie (boekwaarde in- / nog niet in exploitatie gebruik genomen gronden / totale baten voor bestemming)
• Structurele exploitatieruimte (structurele baten – structurele lasten) / totale baten voor bestemming)
• Belastingcapaciteit: woonlasten meerpersoonshuishouden.

Netto schuldquote

De netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Voor Gemeente Nunspeet ligt dit rond de -5.1%. Een percentage boven de 100% geeft aan dat de schuldenlast hoger is dan de baten, waardoor het voldoen aan de betalingsverplichtingen een probleem kan worden. Het uitblijven van de  stijging t.o.v. de begroting 2020 wordt o.a. veroorzaakt door het uitblijven van de te verwachte geldleningen t.b.v. de grote projecten. Tot op heden konden alle rekeningen worden voldaan met eigen middelen.

Netto schuldquote gecorrigeerd voor verstrekte leningen

Met deze berekening wordt duidelijk wat het aandeel van de verstrekte leningen in de exploitatie is en wat dit betekent voor de schuldenlast. Voor onze gemeente wijkt dit percentage in 2020 niet veel af van de netto schuldquote. Ofwel het aandeel van de verstrekte leningen is klein.

Solvabiliteitsratio

Deze ratio geeft inzicht in de mate waarin onze gemeente in staat is aan haar verplichtingen te voldoen. Wanneer dit percentage onder de 50%, komt is het aandeel van eigen vermogen in het balanstotaal minder dan de helft. Dit kan een signaal zijn dat het moeilijker wordt om aan de verplichtingen te voldoen. Het percentage voor onze gemeente komt uiteindelijk in 2020 uit op 62,6% en is hoger dan de geplande 50.8% Ook dit hoger uitkomende percentage  wordt veroorzaakt door de geplande investeringen t.a.v. de grote projecten welke later zullen worden uitgegeven dan gepland.

Structurele exploitatieruimte

Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte onze gemeente heeft om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Het percentage bedraagt voor onze gemeente 6.7%. De conclusie is dat er op dit moment een geringe structurele ruimte is voor extra structurele lasten.

Grondexploitatie

Dit kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale baten. Het percentage is hoger uitgekomen dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door het opstarten van nieuwe grondexploitaties, zoals de Kijktuinen en Bedrijvenstrip Elspeet. Hoe hoger het percentage, hoe groter het risico. Wanneer dit percentage boven de 100% uit komt, kan er aanleiding zijn om maatregelen te nemen.

Belastingcapaciteit

De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk in onze gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde. De totale woonlasten voor een gemiddeld gezin bij een gemiddelde woz waarde in Nunspeet bedraagt voor 2020 € 613,80. Het landelijk gemiddelde bedraagt € 776 (2020).

De financieringsparagraaf is samen met het financieringsstatuut (treasurystatuut) een belangrijk instrument voor het transparant maken van het treasurybeheer. De treasuryfunctie houdt in dat de geldstromen van en naar de gemeente zo optimaal mogelijk op elkaar worden afgestemd, met als resultaat dat de rentelasten zo laag mogelijk en/of de rentebaten zo hoog mogelijk zijn.

In het financieringsstatuut van de gemeente Nunspeet, dat op 17 februari 2015 is vastgesteld, zijn de uitgangspunten, de doelstellingen en de beleidsmatige en organisatorische kaders (inclusief toezicht op de uitvoering van treasury) bepaald. De voor de gemeente Nunspeet relevante uitvoeringsregels zijn hierin opgenomen.

De financierings- en beleggingsactiviteiten van de gemeente Nunspeet vinden plaats binnen het formele kader van het financieringsstatuut en de financiële verordening van de gemeente Nunspeet. De uitvoering van het treasurybeleid vindt zijn weerslag in de financieringsparagraaf van de begroting en het jaarverslag. In de begroting komen de concrete beleidsplannen aan de orde. In het jaarverslag gaat het om de realisatie van de plannen en om een verschillenanalyse tussen de plannen en de uitkomsten.

Sinds eind 2013 is het schatkistbankieren voor de gemeente van toepassing. Het heeft een wettelijke basis in de wet Financiering decentrale overheden (wet FIDO) en betekent dat decentrale overheden hun liquide middelen aanhouden bij ’s Rijks schatkist. Dit moet leiden tot een verminderde externe financieringsbehoefte van het Rijk, met als gevolg een lagere staatsschuld en een lagere EMU schuld van de collectieve sector. Voor de aan te houden middelen in ’s Rijks schatkist is een drempel van toepassing, die is vastgesteld op 0,75% van het begrotingstotaal met een minimum van € 250.000,-- en een maximum van € 2.500.000,--. Het schatkistbankieren kan voor de gemeente een negatieve uitwerking hebben op de rendementsverwachting. De hoogte van het negatieve effect is afhankelijk van de afwijking tussen de door het Rijk gehanteerde rentepercentages en de percentages van marktconforme partijen. Uitzettingen (verstrekken van leningen) uit hoofde van de publieke taak blijven mogelijk. Ook het onderling lenen tussen decentrale overheden kan  mogelijkheden bieden voor het behalen van een hoger rendement. Voorwaarde hierbij is, dat er geen toezichtrelatie mag bestaan tussen de betrokken decentrale overheden.

Het treasurybeleid van onze gemeente is erop gericht binnen de financiële mogelijkheden een zo optimaal mogelijk rendement te verkrijgen dan wel de rentelasten zo veel mogelijk te beperken. Hierbij moeten de risico's zo goed mogelijk worden onderkend en beheerst. Het tot nu toe gehanteerde beleid bij de gemeente is, dat het eigen vermogen volledig wordt ingezet als intern financieringsmiddel en niet wordt belegd. Ook wordt geen gebruik gemaakt van rente-instrumenten. Dit beleid wordt in 2021 voortgezet. Binnen de in het financieringsstatuut opgenomen randvoorwaarden worden eventuele tijdelijke financieringsoverschotten of -tekorten tegen gunstige rentepercentages uitgezet of aangetrokken.

Toerekening rente aan investeringen

Onze gemeente streeft naar een evenwichtige samenstelling van de balans. Er wordt in een aantal gevallen gewerkt met een vast rentepercentage voor de toerekening van de rentelasten aan investeringen (bijvoorbeeld rioleringsinvesteringen). Dit rentepercentage blijft gedurende de hele levensduur van de investering aan deze investering gekoppeld.

Aan grondexploitaties met negatieve boekwaardes wordt op werkelijke basis rente toegerekend. Op begrotingsbasis wordt geen rekening gehouden met rentebaat vanuit de grondexploitaties. Uitgangspunt hierbij is dat de verschillende exploitaties budgettair neutraal verlopen.

Daarnaast maken wij voor de aan de taakvelden toe te rekenen rente gebruik van de zogenoemde ‘renteomslag’. Deze methodiek van rentetoerekening is ook in 2020 toegepast. In onderstaand schema wordt weergegeven hoe de rentetoerekening plaats vindt.

Rentetoerekening

Vanaf 2017 is een BBV wijziging voor de rentetoerekening en renteberekening van toepassing. Een belangrijk onderdeel van deze wijziging betreft de renteberekening over het eigen vermogen en de grondexploitatie. De commissie BBV adviseert vanwege het inzicht, de eenvoud en transparantie geen rentevergoeding over het eigen vermogen te berekenen. Voor de grondexploitatie moet gebruik worden gemaakt van een gewogen gemiddeld rentepercentage.

Een ander onderdeel betreft de verantwoording van de rentelasten op één centraal taakveld Treasury. Wel mag vanuit dit taakveld rente  worden doorbelast naar andere taakvelden voor de activa behorend tot deze taakvelden. 

Met deze aanbeveling van de commissie BBV wordt echter met ingang van 2017 geen rente meer berekend over het eigen vermogen. Om te voorkomen dat deze reserves onvoldoende dekking bieden aan het doel waarvoor ze dienen, worden ze gecompenseerd met een inflatiecorrectie. Deze inflatiecorrectie bedroeg voor 2020 totaal € 102.577,--.

De financieringspositie per 1 januari 2020 geeft een begroot financieringstekort. Opgemerkt moet worden dat hierbij de middelen van ruim € 21,9 miljoen uit de reserve verkoopopbrengst NUON-aandelen buiten beschouwing zijn gelaten. Dit vanwege het feit dat het rendement op deze middelen dient ter compensatie van de weggevallen dividendopbrengsten. In het algemeen wordt geprobeerd een financieringstekort tijdelijk aan te vullen door het aantrekken van kort geld. Dit is niet altijd toegestaan in verband met de zogenoemde kasgeldlimiet.

Op grond van de Wet Fido is de gemeente verplicht per kwartaal de gemiddelde netto vlottende schuld te berekenen. Als deze gemiddelde liquiditeitspositie van drie achtereenvolgende kwartalen de kasgeldlimiet overschrijdt, moet de gemeente de drie kwartaalrapportages toezenden aan de toezichthouder, vergezeld van een plan om weer aan de kasgeldlimiet te voldoen.

De gemiddelde netto schuld in elk van de kalenderkwartalen van 2020 in verhouding tot de kasgeldlimiet is in onderstaand overzicht weergegeven:

Netto vlottende schuld (x € 1.000,--)

De werkelijke financieringspositie en de daarbij behorende financieringsbehoefte zijn, ondanks de periodieke berekening van de liquiditeitspositie, veelal moeilijk in te schatten. Dit heeft onder andere te maken met de voortgang van de uitvoering van diverse projecten en de daaruit voortvloeiende investeringen. Ook uitgaven als gevolg van de in exploitatie zijnde bestemmingsplannen spelen hierbij een belangrijke rol. Bij de grondexploitatie moet overigens enerzijds rekening worden gehouden met het aankopen van grond, de kosten van bouw- en woonrijp maken en anderzijds met de verkoop van grond.

Door een goed beheer van de dagelijkse saldi wordt gestreefd naar een optimaal rendement en wordt erop toegezien dat de liquiditeitspositie steeds voldoende is om aan de betalingsverplichtingen te voldoen. Het betalingsverkeer verloopt daarbij voornamelijk via onze huisbankier de BNG.

Bij het optimaliseren van het renteresultaat kunnen voor het aantrekken of uitzetten van geld als gevolg van de liquiditeitspositie, in overeenstemming met het financieringsstatuut en de regelgeving voor het schatkistbankieren, meerdere partijen benaderd worden voor offertes. Aan de hand van deze offertes wordt een keuze gemaakt.

Als de rentepercentages van kort geld aanzienlijk lager liggen dan die van langlopende leningen, wordt zo veel mogelijk met kort geld gefinancierd. Voor zover dit mogelijk is binnen het wettelijk kader van de kasgeldlimiet en de voorwaarden waaronder de rekening-courantovereenkomst met de huisbankier dit toestaat.

De omvang van de in het begrotingsjaar aan te trekken geldleningen hangt mede af van de te ramen investeringen. Dit wordt in de programmabegroting bepaald aan de hand van bijlage B. Overzicht investeringen en uitgaven per programma.

In 2020 zijn geen nieuwe langlopende leningen aangetrokken. Een overzicht van de lopende leningen is opgenomen in het bijlagenboek van de jaarrekening. De werkelijke stand van de opgenomen leningen bedroeg eind 2020 ca. 9,2 miljoen euro. Door de verschillen in rentepercentages is ook in 2020  maximaal met kort geld gefinancierd.

Het geïnvesteerd vermogen per 1 januari en 31 december 2020 bedroeg respectievelijk € 53,2 en € 58,6 miljoen. Het gaat hierbij om de totale boekwaarde van de geactiveerde kapitaaluitgaven. De verstrekte geldleningen maken onderdeel uit van het geïnvesteerde vermogen. Deze hebben echter geen budgettaire gevolgen voor de gemeente (bijv. duurzaamheidsleningen, startersleningen en de verstrekte hypothecaire geldleningen aan het personeel). Het gaat hierbij om een totaalbedrag van ca. € 3 miljoen.

Het deel van het per 31 december 2020 geïnvesteerde vermogen dat budgettaire lasten voor de gemeente veroorzaakt, bedraagt € 55,6 miljoen (€ 58,6 miljoen -/- € 3 miljoen). Het totaal geïnvesteerd vermogen is voor € 9,2 miljoen gefinancierd met vreemd vermogen (= opgenomen langlopende geldleningen) en het restant van € 46,4 miljoen met eigen middelen.

Gezien de gemiddelde rentelast van het per 31 december 2020 met vreemd vermogen gefinancierde deel, kan worden geconcludeerd dat de financieringsstructuur en in relatie hiermee ook het weerstandsvermogen van onze gemeente, op 31 december 2020 als voldoende kan worden beoordeeld.

De berekening van de renterisiconorm is opgenomen in onderstaand overzicht. Uit dit overzicht blijkt dat onze gemeente vrijwel geen renterisico loopt. Wanneer de omslagrente lager is dan de marktrente, ontstaat er een risico. Dit is een gevolg van het feit dat hieruit een financieel nadeel voortvloeit voor de begroting. Als het rentepercentage van aan te trekken leningen lager is dan de geraamde omslagrente van 1,50%, blijft het renterisico in de rekening 2020 acceptabel. Verwacht wordt dat de kapitaalmarktrente (lange rente), gezien de verwachte economische ontwikkelingen (zoals economische groei, inflatie), in 2021 iets gaat stijgen. Op grond van deze verwachting is er, naar het zich nu laat aanzien, een beperkt renterisico te verwachten.

De rentegevoeligheid – het renterisico – kan worden gedefinieerd als de mate waarin het saldo van de rentelasten en rentebaten verandert door wijziging in het rentepercentage op leningen en uitzettingen met een rentelooptijd van één jaar of langer.

Bij de inwerkingtreding van de wet FIDO is het begrip ‘renterisiconorm’ ingevoerd. Uitgangspunt hierbij is om zo veel mogelijk spreiding in de looptijden van leningen aan te brengen. De renterisiconorm bedraagt 20% van het begrotingstotaal.

Kasbeheer

Saldo- en liquiditeitsbeheer

Voor het liquiditeitsbeheer zijn overeenkomsten met de BNG (geïntegreerde dienstverlening) en de Rabobank gesloten. Hierdoor kunnen tekorten aan financële middelen op een voordelige wijze worden geleend en kan de gemeente tegen voordelige voorwaarden snel over voldoende middelen beschikken. Daarnaast is van belang dat het Rijk alle financiële transacties met de gemeente verrekent bij de BNG (dit geldt overigens voor alle gemeenten). Na de invoering van het schatkistbankieren is het eventueel uitzetten van overtollige liquide middelen bij commerciële banken niet toegestaan, maar alleen bij ’s Rijks schatkist of andere lokale overheden, waarbij geen toezichtrelatie bestaat.

Geldstromenbeheer

Voor een optimaal beheer van de geldstromen is een goede liquiditeitsprognose een belangrijk instrument. Dit brengt een inspanningsverplichting voor de totale organisatie met zich mee. Een continu bijstellen van de liquiditeitsprognose, met als basis de planning van de investeringen, is daarbij van groot belang. Het beheersen van de risico’s van mogelijke wijzigingen in de liquiditeitsplanning en meerjareninvesteringsplanning, waardoor de financieringskosten hoger kunnen uitvallen dan geraamd, vraagt de nodige inspanning. Het verkrijgen van betrouwbare informatie is hierbij cruciaal. Ook het aanscherpen van het debiteurenbeheer en de invordering van belastingen speelt hierbij een belangrijke rol. Het niet nakomen van betalingsverplichtingen heeft invorderingsmaatregelen tot gevolg. In eerste fase een aanmaning en in tweede fase (dwang)invordering, door gebruik te maken van een (gerechts)deurwaarder. Door een adequate uitvoering van deze invorderingsmaatregelen blijft de afboeking van oninbare vordering tot een minimum beperkt.

Duurzame toegang tot financiële markten

Een gemeente heeft als overheidsinstelling een zogenoemde AAA-rating. Dit houdt in dat een gemeente door geldverstrekkers als zeer kredietwaardig wordt beschouwd. Als gevolg hiervan is de toegang tot financiële markten gegarandeerd en kan een gemeente tegen gunstige voorwaarden lenen. Bovendien heeft de gemeente Nunspeet door de overeenkomsten met de banken een zeer snelle toegang tot de financiële markten. Overigens worden bij het aantrekken van nieuwe leningen offertes gevraagd bij meerdere geldverstrekkers.

Leningenportefeuille

Onderstaande tabel geeft inzicht in de samenstelling, de grootte en de rentegevoeligheid van de opgenomen leningen.

De mutaties als gevolg van nieuwe leningen, aflossingen en rente zijn:

Voor de komende jaren moet, gezien de investeringen volgens het overzicht ‘investeringen en uitgaven per product’, nog een aantal nieuwe geldleningen worden aangetrokken. Hierdoor zullen de rentelasten stijgen.

Organisatie

In het Financieringsstatuut en de financiële verordening is opgenomen welke personen bevoegd zijn tot het aantrekken en uitzetten van middelen. In het kader van het gemeentebrede project ‘Risico management’ is de administratieve organisatie van de treasuryfunctie beschreven.

Gemeentefinanciering

De financiering van de gemeentelijke activiteiten is de verantwoordelijkheid van het team Financiën. Hierbij wordt de gemeente als een geheel beschouwd. Dit houdt in dat bij het bepalen van de financieringsbehoefte alle inkomsten en uitgaven betrokken worden. De achterliggende gedachte daarbij is dat tijdelijke overschotten van de ene activiteit kunnen worden ingezet voor het financieren van een andere activiteit. Deze wijze van financieren wordt ook wel aangeduid als ‘totaalfinanciering’. Op deze wijze worden de rentekosten beperkt. Projectfinanciering wordt in principe niet toegepast.

Voor het bepalen van de liquiditeitspositie – dit is de mate waarin op korte termijn aan de opeisbare verplichtingen kan worden voldaan – is de zogenoemde kasgeldlimiet belangrijk. Hieronder wordt verstaan het bedrag dat maximaal als kasgeld mag worden opgenomen. Dit bedrag wordt berekend door een door het ministerie van Financiën vastgesteld percentage (voor 2020 e.v. 8,5%) te vermenigvuldigen met het totaal van de jaarbegroting van de gemeente bij aanvang van het jaar. Per kwartaal wordt de gemiddelde liquiditeitspositie bepaald en getoetst aan de kasgeldlimiet. Als de gemiddelde liquiditeitspositie van drie achtereenvolgende kwartalen de kasgeldlimiet overschrijdt, moet de gemeente de drie kwartaalrapportages toezenden aan de provincie als toezichthouder, vergezeld van een plan om weer aan de kasgeldlimiet te voldoen. Voor het begrotingsjaar 2020 bedraagt de berekende kasgeldlimiet € 5.279.000,--.

Onderstaand wordt de berekening van de begrote kasgeldlimiet voor de jaren 2020 tot en met 2023 weergegeven.

Nadat de gemeenteraad in de programmabegroting en beleidsnotities heeft bepaald wat de gewenste maatschappelijke effecten en doelstellingen van het beleid zijn en welke budgetten daarvoor beschikbaar zijn, neemt het college de uitvoering ter hand. Het geheel van uitvoeringsmaatregelen – inclusief de effectieve en efficiënte inzet van middelen, het hanteren van een systeem van planning & control en de voorbereiding van raadsbesluiten – noemen wij de gemeentelijke bedrijfsvoering.
De bedrijfsvoering is een bevoegdheid en verantwoordelijkheid van burgemeester en wethouders. Toch heeft de wetgever het goed gedacht om in de programmabegroting, het document waarin college en gemeenteraad afspraken maken over het komende jaar, een toelichting op de bedrijfsvoering op te laten nemen.

In de huidige samenleving zijn onomkeerbare ontwikkelingen waarneembaar die vragen om een andere overheid. Denk aan thema’s zoals participatie, netwerken, flexibiliteit, diversiteit en maatwerk. Ook de gemeente moet een antwoord geven op het ontstaan van een netwerksamenleving, die vraagt om het leggen van verbindingen tussen de belangen en de beschikbare oplossingen en deze bundelt naar het gewenste resultaat. In deze veranderende samenleving ontstaan op participatieve wijze lokale maatwerkoplossingen in wisselende samenwerkingsverbanden.
We willen een professionele, betrouwbare en ambitieuze overheid zijn die meedenkt, transparant werkt en midden in de samenleving staat.
De organisatie visie “Nunspeet in beweging” is gerelateerd aan de vier begrippen: Vakmanschap, Verbinding, Verantwoordelijkheid en Vertrouwen. Het zijn begrippen die bij 'de andere overheid' horen en richting geven aan onze ‘handel en wandel’ de komende jaren. Dit komt tot uiting in het strategische opleiding- en ontwikkelprogramma. Met dit programma geven leidinggevenden, professionals en teams invulling aan de vier V’s. Het programma is bedoeld als aanjager om onze ambities te bereiken, maar is ook de basis voor een nieuwe manier van werken die past bij de veranderende rol van onze gemeente (Overheid 3.0).

Het lijnmanagement is verantwoordelijk voor de succesvolle groei van het eigen organisatieonderdeel. Daarnaast is de kwaliteitscoördinator de eerstverantwoordelijke voor de ondersteuning in het door ontwikkelen van de organisatie. Hij zoekt daarbij aansluiting bij landelijke initiatieven die geïnitieerd worden vanuit de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), waarin het kwaliteitsmanagement voor gemeenten wordt georganiseerd. Op deze manier kunnen specifieke kennis, capaciteit, en netwerken bijdragen aan de verbetering van het kwaliteitsniveau van de gemeentelijke dienstverlening.
Een van de activiteiten van de VNG is het verzamelen van kwalitatief hoogwaardige benchmark-gegevens via www.waarstaatjegemeente.nl. De gemeente Nunspeet neemt actief deel aan dit project. De uitkomsten worden gebruikt bij de beleidsevaluaties en vormen mogelijk een vernieuwingsimpuls voor verdere verbeteringen.
In 2018 is de burgerpeiling uitgevoerd. Deze peiling had als doel de mening van onze inwoners te peilen. In september is een plan van aanpak opgesteld. De voortgang van de actielijst heeft in november plaatsgevonden. In het rapport zijn verschillende acties opgesteld op het gebied van woon- en leefklimaat, relatie inwoner - gemeente, gemeentelijke dienstverlening, zorg- en welzijn.De raad is hierover in mededelingenbrief over geïnformeerd.

In het jaar 2019 is de ondernemerspeiling uitgevoerd. Deze peiling geeft een beeld hoe onze lokale ondernemers de bedrijfsomgeving, de lokale dienstverlening en het lokale ondernemingsklimaat ervaren. De uitkomsten zijn vergeleken met andere gemeenten die hebben meegedaan aan het onderzoek en qua grootte (inwoners) vergelijkbaar zijn met gemeente Nunspeet. De volgende thema’s zijn daarbij aan bod gekomen:
• Digitale dienstverlening
• Dienstverlening met de menselijke maat
• Vergunningverlening
• Lokale regel- en lastendruk
• Relatie ondernemer – gemeente
• Economisch beleid
• Vestigingsklimaat

Naar aanleiding van het rapport van de ondernemerspeiling is een plan van aanpak opgesteld. In dit Plan van Aanpak zijn de resultaten beschreven en is aangegeven welke verbeteringen en vervolgacties worden ingezet. Deze acties zijn voorzien van een planning. Eind 2021 wordt een evaluatie gehouden om te volgen in hoeverre de acties zijn opgepakt en afgerond. Medio 2021 wordt een tussenevaluatie gedaan om de actiepunten goed in beeld te houden.

Het bestuur- en managementmodel onderkent dat onze medewerkers het belangrijkste productiemiddel van de gemeente zijn. Binnen de kaders die de gemeenteraad stelt en in opdracht van burgemeester en wethouders, ontwikkelen zij het gemeentelijke beleid en leveren ambtenaren de gemeentelijke diensten. De moderne maatschappij en het moderne bestuur vragen om taakvolwassen vakmensen. Hij/zij is een deskundige sparringpartner voor politiek en bestuur, is een publiek entrepreneur en een netwerker.
De gemeente Nunspeet kiest daarom voor een organisatiebeleid dat daarop is afgestemd. In de samenwerking tussen ambtenaren en college is er respect voor elkaars inbreng, is er ruimte om inhoud te geven aan de eigen verantwoordelijkheden en wordt ingespeeld op de wederzijdse afhankelijk- en duidelijkheid over de grenzen van elkaars handelen. Er is sprake van een cultuur waarbij loyaliteit, respect en motivatie hoog in het vaandel staan. Het elkaar aanspreken op zaken die niet goed gaan kan verbeterd worden. In 2021 wordt er daarom een cultuurtraject opgestart met als doel het verder ontwikkelen van een innovatieve, open en proactieve cultuur waarin gewerkt wordt vanuit zelfkennis, vertrouwen, vitaliteit, het tonen van (zelf)leiderschap en het geven en ontvangen van feedback.

Voor de beheersing en de regie van werkprocessen is een systeem van planning & control nodig. Zoals hierboven al is aangegeven, is in het bestuur- en managementmodel rekening gehouden met frequent overleg tussen de diverse spelers: collegeleden, directie en teamanagers.
Daarnaast kent de organisatie een systeem waarin adviezen aan college en gemeenteraad door het stafteam en de concerncontroller worden getoetst op bijvoorbeeld de juridische en financiële kwaliteit. En in de derde plaats is er de periodieke rapportage van de organisatie aan directie, college en gemeenteraad – uiteraard gestart met de programmabegroting en afgesloten met de programmarekening.
Planning & control is een belangrijk instrument voor een continue verbetering van de bedrijfsvoering. Hierbij moet – naast de instrumentele kant – het accent vooral worden gelegd op de verantwoordelijkheid en het gedrag. Instrumenten zijn belangrijk, maar nog belangrijker is hoe deze gehanteerd worden binnen de organisatie. Planning & control is ook een gezamenlijke mentaliteit: zeggen wat je doet (planning) en doen wat je zegt (control/verantwoording). Daar hoort ook transparantie bij: fouten maken mag, als er maar open over wordt gecommuniceerd en als er maar van wordt geleerd. Vanaf 2018 is begonnen met het herformuleren van de gemeentelijk indicatoren. De eerste zijn in 2019 opgeleverd. De gemeentelijke en de wettelijke beleidsindicatoren hebben een plek gekregen in de P&C cyclus. Zij geven inzicht in de realisatie van doelstellingen t.a.v. beleid en projecten.
In 2020 heeft er een evaluatie van de P&C instrumenten en de P&C cyclus plaatsgevonden. Er vinden vanaf 2021 enkele wijzigingen plaats in de P&C cyclus. De belangrijkste wijziging is de invoering van de Perspectievennota. Het doel van de Perspectievennota is om de gemeenteraad eerder in het begrotingsproces te betrekken bij de formulering van beleidswensen. De nieuwe beleidswensen of voorstellen voor beleidsintensiveringen door de raadsfracties, hebben een prominente plek in deze Perspectievennota. Daarnaast zal de Perspectievennota onderdelen bevatten die eerder onder de noemer ‘Uitgangspunten Programmabegroting’ door de gemeenteraad werden vastgesteld. De Perspectievennota wordt door middel van een debat behandeld in de raadsvergadering van april en geldt als basis voor de nieuw op te stellen programmabegroting van het volgende jaar. Een andere verandering van de P&C cyclus is de wijziging van de huidige wijze van tussentijds rapporteren aan college en gemeenteraad. Er wordt overgegaan naar 4 rapportagemomenten: 3 (beperktere) managementrapportages en 1 hoofdlijnenrapportage. Verder krijgen voor de monitoring van de beleidsuitvoering, de indicatoren een prominente plek in de rapportages.

De controleomgeving is een basisvoorwaarde voor een goed functionerende organisatie. De aspecten ‘soft controls’, cultuur, houding en gedrag zijn hierin belangrijk. De organisatie moet zichzelf voortdurend de volgende vragen stellen:

• Wat is het ambitieniveau als organisatie? Wat kan en wil de organisatie aan? Een hele realistische vraag!
• Is onze organisatie bereid om te leren en te verbeteren?
• Is onze organisatie afgestemd op onze ambities?

Interne beheersing is voor veel organisaties in het publieke domein een uitdaging. Gemeente Nunspeet wil de bedrijfsprocessen goed op orde hebben. De bedrijfsprocessen veranderen door de verdergaande digitalisering en automatisering. De verdergaande digitalisering en automatisering van de processen hebben ook effect op de aanpak van de (verbijzonderde) interne controle. De automatiseringsomgeving en de application controls in de applicaties worden steeds belangrijker. Dit is ook terug te zien in de landelijke aandacht voor de informatiebeveiliging en privacy binnen onze organisatie, waarbij voldaan dient te worden aan de nieuw normen en de organisatie druk is met de invoering van de BIG en AVG. Met ingang van 2021 dienen de colleges van burgemeester en wethouders een rechtmatigheidsverklaring af te geven. Een randvoorwaarde is dat de verantwoording over de rechtmatigheid efficiënt en effectief dient te worden vormgegeven. De administratieve lasten dienen niet te stijgen en bij voorkeur af te nemen. Om een rechtmatigheidsverklaring te kunnen afgeven, moet de procesbeheersing goed op orde zijn en met behulp van interne controle moet aangetoond worden aan het college dat de getrouwheid en rechtmatigheid op orde is. Dit vraagt de nodige voorbereiding. Het college moet kunnen ver-trouwen op een kwalitatief goede interne controle op basis waarvan een gefundeerd oordeel kan worden gegeven en een rechtmatigheidsverklaring kan worden afgeven. Dit vereist een professionele interne controle aanpak, vastlegging en een gestructureerde rapportage naar het college waarbij het college meegenomen moet worden in de uitkomsten van de interne controle.

Goed ingerichte processen (procesinrichting) en een goede procesbeheersing (inclusief IT) zijn noodzakelijk voor het “in control” zijn van de organisatie. Een goede procesinrichting versterkt een goede procesbeheersing en andersom versterkt een goede procesbeheersing een goede procesinrichting.

De effectiviteit en efficiëntie van de bedrijfsvoering vormen een rode draad door het dagelijks bestuur van de gemeente. De middelen zijn beperkt en er is een groot scala aan doelen te behalen. Kritisch doelgericht werken en verspilling voorkomen zijn dan ook aandachtspunten waarmee nagenoeg al het gemeentelijke handelen is doortrokken.

Omdat met beperkte middelen, die bovendien nauwelijks kunnen worden beïnvloed, een heel groot takenpakket moet worden uitgevoerd hebben de gemeenten doelmatigheid- en doeltreffendheid over het algemeen hoog in het vaandel staan. De wetgever heeft in artikel 213a van de Gemeentewet voorgeschreven dat het college regelmatig onderzoek moet doen naar de doelmatigheid- en doeltreffendheid van het gevoerde beleid. Ook de manier waarop dat moet gebeuren, wordt ten dele voorgeschreven. Dit blijkt voor gemeenten een forse administratieve lastenverzwaring met zich mee te brengen. Middelgrote en kleinere gemeenten komen in de praktijk niet of nauwelijks toe aan de voorgeschreven onderzoekscyclus. Zij zijn wel degelijk bezig met doelmatigheid- en doeltreffendheid, maar voldoen formeel niet aan artikel 213a van de Gemeentewet. Daar staat geen sanctie tegenover en overigens wordt een wijziging van de wet verwacht waarbij artikel 213a wordt geschrapt of minder verplichtend gemaakt.

In Nunspeet wordt de toepassing van artikel 213a uitgevoerd door koppeling aan de Kwaliteitszorg en de hoofdlijnenrapportages. Daarnaast komt de doelmatigheid aan de orde in de onderzoeken van de rekenkamercommissie en de accountant.

Met ingang van 2017 legt het college jaarlijks verantwoording af ten aanzien van de informatieveiligheid op basis van de Eenduidige Normatiek Single Information Audit systematiek (ENSIA). Het doel van ENSIA is om de verantwoording over Basisregistratie Personen (BRP), Paspoortuitvoeringsregeling Nederland (PUN), Digitale persoonsidentificatie (DigiD), Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG), Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT), Basisregistratie Ondergrond (BRO), Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en de Gezamenlijke Elektronische Voorzieningen Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen (Suwinet) te bundelen in één systematiek, die onder meer uitgaat van de Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten (BIG). ENSIA sluit aan op de gemeentelijke planning en control cyclus voor informatiebeveiliging. Hierdoor heeft het gemeentebestuur meer overzicht over de informatieveiligheid van de gemeente en kan het bestuur beter sturen en verantwoording afleggen aan de gemeenteraad en andere belanghebbenden.

Voor de informatiebeveiligingsnormen inzake DigiD en Suwinet bestaat een verantwoordingsplicht aan het rijk door middel van een assurance van een onafhankelijke IT auditor. De collegeverklaring omvat het op 31 december 2018 in opzet en bestaan voldoen van de beheersingsmaatregelen aan de geselecteerde normen inzake DigiD (Norm ICT-beveiligingsassessments DigiD versie 2.0 (de Norm v2.0) en Suwinet (Specifiek Suwinet normenkader Afnemers, versie 1.0). De normen staan op het openbare deel van de websites van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) en het Bureau Keteninformatisering Werk & Inkomen (BKWI). De verklaring omvat niet de werking van de maatregelen over 2018. De collegeverklaring wordt opgesteld voor de gemeenteraad en de departementen die toezien op de veiligheid van DigiD en Suwinet.

Incidentele subsidies

Subsidie ontvangende partij Stg. Prot Chr Ouderenwerk 'het Venster'
Subsidiebedrag: € 4.150,--
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: Incidentele subsidie
Korte toelichting: Betaald vanuit het uitvoeringsbudget sport- en preventieakkoord. Incidenteel omdat dit nog niet was opgenomen in de Deelverordening Sport. Vanaf 2021 valt dit onder de subsidieregeling Deelverordening Sport.

Subsidie ontvangende partij FysioHolland Elspeet
Subsidiebedrag: € 1.500,--
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: Incidentele subsidie
Korte toelichting: Betaald vanuit het uitvoeringsbudget sport- en preventieakkoord. Incidenteel omdat dit nog niet was opgenomen in de Deelverordening Sport. Vanaf 2021 valt dit onder de subsidieregeling Deelverordening Sport.

Subsidie ontvangende partij Sportbedrijf Nunspeet BV
Subsidiebedrag: € 2.500,--
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: Incidentele subsidie
Korte toelichting: Betaald vanuit het uitvoeringsbudget sport- en preventieakkoord. Incidenteel omdat dit nog niet was opgenomen in de Deelverordening Sport. Vanaf 2021 valt dit onder de subsidieregeling Deelverordening Sport.

Subsidie ontvangende partij Famos! Consultancy
Subsidiebedrag: € 2.000,--
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: Incidentele subsidie
Korte toelichting: Betaald vanuit het uitvoeringsbudget sport- en preventieakkoord. Incidenteel omdat dit nog niet was opgenomen in de Deelverordening Sport. Vanaf 2021 valt dit onder de subsidieregeling Deelverordening Sport.

Subsidie ontvangende partij Sportbedrijf Nunspeet B.V.
Subsidiebedrag: € 1.652,50--
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: Incidentele subsidie
Korte toelichting: Betaald vanuit het uitvoeringsbudget sport- en preventieakkoord. Incidenteel omdat dit nog niet was opgenomen in de Deelverordening Sport. Vanaf 2021 valt dit onder de subsidieregeling Deelverordening Sport.

Subsidie ontvangende partij Mixed Hockey Club Nunspeet vereniging
Subsidiebedrag: € 8.050,--
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: Incidentele subsidie
Korte toelichting: Betaald vanuit het uitvoeringsbudget sport- en preventieakkoord. Incidenteel omdat dit nog niet was opgenomen in de Deelverordening Sport. Vanaf 2021 valt dit onder de subsidieregeling Deelverordening Sport.

Subsidie ontvangende partij E.A. Drost – te Plate
Subsidiebedrag: € 147,50--
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: Incidentele subsidie
Korte toelichting: Betaald vanuit het uitvoeringsbudget sport- en preventieakkoord. Incidenteel omdat dit nog niet was opgenomen in de Deelverordening Sport. Vanaf 2021 valt dit onder de subsidieregeling Deelverordening Sport.

Subsidie ontvangende partij Jacobus Fruytier Scholengemeenschap
Subsidiebedrag: € 19.800
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: Incidentele subsidie
Korte toelichting: Subsidie voor uitvoering van 360 uur SMW Plus (laatste keer dat een incidentele subsidie is verstrekt)

Subsidie ontvangende partij Stichting Oranjehof
Subsidiebedrag: € 19.000 (verdeeld over 2020-2021)
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: incidenteel
Korte toelichting: Extra subsidie om verborgen eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan.

Subsidie ontvangende partij Zorggroep Noordwest-Veluwe
Subsidiebedrag: € 186.833
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: Incidentele subsidie
Korte toelichting: Betreft inzet coördinatie WOC Nunspeet 2020. In afwachting van een definitieve keuze van het college hoe dit in te vullen (ook in afwachting Kulturhus) is deze subsidie incidenteel.

Subsidie ontvangende partij Dorpshuis De Wieken
Subsidiebedrag: € 27.600
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: incidentele subsidie
Korte toelichting: Ter dekking van vaste lasten vanwege wegvallen inkomsten a.g.v. COVID 19-maatregelen

Subsidie ontvangende partij Dorpsvereniging Vierhouten / Dorpshuis Horsterhoek
Subsidiebedrag: € 18.270
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: incidentele subsidie
Korte toelichting: Ter dekking van vaste lasten vanwege wegvallen inkomsten a.g.v. COVID 19-maatregelen

Subsidie ontvangende partij Dorpsvereniging Vierhouten / Dorpshuis Horsterhoek
Subsidiebedrag: € 5.000
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: incidentele subsidie
Korte toelichting: Co-financiering duurzaamheidsmaatregelen

Subsidie ontvangende partij Kulturhus Elspeet
Subsidiebedrag: € 6.405
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: incidentele subsidie
Korte toelichting: Ter dekking van vaste lasten vanwege deels wegvallen inkomsten a.g.v. COVID 19-maatregelen

Subsidie ontvangende partij Nunspeet En Ontwikkelingssamenwerking (NEON)
Subsidiebedrag: € 7.400
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: incidentele subsidie
Korte toelichting: Ter dekking van kosten vanwege grotendeels wegvallen inkomsten a.g.v. COVID 19-maatregelen

Subsidie ontvangende partij Noord Veluws Museum
Subsidiebedrag: € 19.500
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: incidentele subsidie
Korte toelichting: Ter dekking van kosten vanwege grotendeels wegvallen inkomsten a.g.v. COVID 19-maatregelen

Subsidie ontvangende partij Veluvine Nunspeet
Subsidiebedrag: € 137.117
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: incidentele subsidie
Korte toelichting: Ter dekking van kosten vanwege grotendeels wegvallen inkomsten a.g.v. COVID 19-maatregelen

Subsidie ontvangende partij Stichting Natuureducatie en Informatie Veluwe (SNIV)
Subsidiebedrag: € 13.500
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: incidentele subsidie
Korte toelichting: Ter dekking van kosten vanwege grotendeels wegvallen inkomsten a.g.v. COVID 19-maatregelen
 
Subsidies met toepassing van de Hardheidsclausule

Subsidie ontvangende partij: Sportbedrijf Nunspeet B.V.
Subsidiebedrag: € 60.000,--
Hardheidsclausule of incidentele subsidie: Hardheidclausule
Korte toelichting: Indieningsdatum was overschreden. Subsidie alsnog toegekend met toepassing van de hardheidsclausule..

Wat zijn verbonden partijen? Volgens artikel 1 lid b van het Besluit begroting en verantwoording is een verbonden partij:

‘Een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de provincie onderscheidenlijk gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft’.

Vervolgens worden in de leden c en d aangegeven wat een bestuurlijk en een financieel belang is. Een bestuurlijk belang is zeggenschap, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht. Financieel belang is een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag dat niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat onderscheidenlijk het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt. Het gaat bij verbonden partijen om de specifieke combinatie van financiële en bestuurlijke inbreng.

Bij de gemeente Nunspeet is sprake van de volgende verbonden partijen:

Directe deelnemingen in vennootschappen:

• Bank Nederlandse Gemeenten NV;
• NV Alliander;
• Vitens NV;
• NV Afvalsturing Friesland.

Overige deelnemingen:

• Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe;
• Omgevingsdienst Noord-Veluwe;
• Leisurelands;
• Coöperatie Gastvrije randmeren;
• Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland;
• NV Inclusief Groep;
• Stichting Primair Openbaar Onderwijs Noord-Veluwe;
• Gemeentelijke of gemeenschappelijke gezondheidsdienst (GGD) Noord- en Oost Gelderland;
• Sportbedrijf Nunspeet.

Per verbonden partij is een risicoanalyse opgesteld. Via deze risicoanalyse wordt gekeken naar de mate van risico dat de gemeente bij de verbonden partijen loopt. Een manier van risicometing is te kijken naar de solvabiliteit. De solvabiliteit is de mate waarin de onderneming in staat is het totale vreemd vermogen terug te betalen. Het is de verhouding tussen het eigen vermogen en het totale vermogen van een onderneming. Men berekent de solvabiliteit als verhouding tussen eigen vermogen/totaal vermogen. Een solvabiliteit wordt goed genoemd als deze hoger is dan 25% (eigen vermogen is meer dan 25% van het balanstotaal).

Op grond van het Besluit begroting en verantwoording (artikel 2 BBV) moeten gemeenten voor verbonden partijen informatie opnemen. De volgende informatie moet tenminste worden opgenomen:

1. de wijze waarop de gemeente een belang heeft in de verbonden partij en het openbaar belang dat ermee gediend wordt;
2. het belang dat de gemeente in de verbonden partij heeft aan het begin en de verwachte omvang aan het einde van het begrotingsjaar;
3. de verwachte omvang van het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het begrotingsjaar;
4. de verwachte omvang van het financiële resultaat van de verbonden partij in het begrotingsjaar;
5. de eventuele risico’s, als bedoeld in artikel 11, eerste lid, onderdeel b, van de verbonden partij voor de financiële positie van de gemeente.

Bij de bepaling van de verwachte omvang van het eigen en vreemd vermogen en het financiële resultaat worden de meest recente jaarcijfers als basis gehanteerd. Bij de weging van het risico van verbonden partijen zal gekeken worden naar de bijdrage die de gemeente levert en het financiële nadeel dat de gemeente loopt bij een eventueel faillissement. Hierbij wordt een inschatting gemaakt van de kans dat een faillissement zich voordoet.

Vestigingsplaats

Den Haag

Publiek belang

De Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde financiële dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarmee is de bank essentieel voor de publieke taak.

Bestuurlijk belang

De gemeente heeft zeggenschap in de BNG via het stemrecht op de aandelen die zij bezit (één stem per aandeel van € 2,50). Het aandelenbezit wordt gezien als een duurzame belegging. Gedurende het afgelopen jaar hebben zich geen veranderingen voorgedaan in het belang van onze gemeente in de BNG.

Financieel belang

De gemeente Nunspeet bezit een aandelenbelang van 0,13% in de BNG, met een nominale waarde van € 187.688,--. De gemeente bezit 75.075 aandelen van nominaal € 2,50. Dit financieel belang is in 2020 niet gewijzigd.

Beleidsvoornemens

Ten aanzien van de dividenduitkering 2019 heeft de BNG in het kader van de coronacrisis besloten niet het volledige dividend in 2020 uit te keren. De BNG Bank heeft op 2 februari 2020 aangekondigd op 19 maart 2021 over te gaan tot uitkering van een deel van het goedgekeurde dividend 2019 ter grootte van EUR 24 miljoen, wat  neerkomt op EUR 0,43 per aandeel. Het resterende bedrag van EUR 47 miljoen (EUR 0,84 per aandeel) blijft gereserveerd voor uitkering op een later moment. Op 15 december 2020 heeft de Europese Centrale Bank (ECB) de banken aanbevolen om tot 30 september 2021 af te zien van dividend of deze te beperken. Voor een dividenduitkering in de periode tot 30 september 2021 gelden strikte voorwaarden: deze mag maximaal 15% van de gecumuleerde winst 2019-2020 bedragen en niet hoger zijn dan 20 basispunten van de Common Equity Tier 1 (CET1)-ratio.

BNG Bank heeft besloten gebruik te maken van de ruimte die de ECB biedt en een bedrag van EUR 24 miljoen aan dividend over 2019 uit te keren. Dit correspondeert met 20 basispunten van de Common Equity Tier 1 (CET1)-ratio per einde 2020. Het dividend van EUR 0,43 per aandeel is op 19 maart 2021 uitgekeerd. Het uit te keren bedrag is slechts een deel van het door aandeelhouders op 16 april 2020 goedgekeurde dividend over 2019. Het resterende bedrag (EUR 47 miljoen) blijft gereserveerd voor uitkering. De uitkering van dit restant zal op basis van de ECB-aanbeveling niet vóór 30 september 2021 plaatsvinden en is onderworpen aan mogelijke toekomstige aanbevelingen van de ECB.

Risicoanalyse

Bij het verwachte eigen en vreemd vermogen is uitgegaan van de meest recente jaarcijfers van de BNG. Dit zijn de jaarcijfers 2020.

Op basis van de verhouding eigen vermogen/totaal vermogen zou geconcludeerd kunnen worden dat de solvabiliteit niet goed is. Dat zou betekenen dat het risico hoog is. Echter het eigenaarschap ligt bij gemeenten, provincies en de Staat. De bank heeft een (door de statuten) beperkt werkterrein. Dit biedt de financiers vertrouwen en hierdoor is het risico van kredietverlening aan de BNG beperkt. Dit zorgt ervoor dat de bank tegen gunstige tarieven gelden kan aantrekken. Daarnaast vermeldt de BNG in het jaarverslag hoe zij invulling geeft aan de risicobeheersing en -controle. Het risicobeheer is gericht op handhaving van het risicoprofiel van BNG Bank. Het Internal Governance Framework (IGF) vormt de basis voor alle besluitvorming binnen BNG Bank. Het IGF beschrijft het 'Three Lines of Defense'-model en hoe het risicobeheer hierin is gepositioneerd. Onderdeel van het IGF is het Risk Management Framework (RMF), bestaande uit het overkoepelende beleid inzake algemene en specifieke risicogerelateerde onderwerpen, zoals risk governance, risk appetite framework en specifieke risico’s. Het RMF is toegesneden op het specifieke bedrijfsprofiel van BNG Bank. Risicobeheeractiviteiten zijn geïntegreerd in alle delen van de organisatie waar belangrijke risico's kunnen ontstaan. Het continue risicobeheerproces omvat het identificeren, beoordelen, meten, bewaken, rapporteren en sturen van de verschillende soorten risico's. Per saldo wordt geconcludeerd dat het risico van de BNG bank laag is.

Vestigingsplaats

Arnhem

Publiek belang

Het veiligstellen van de levering van elektriciteit onder alle omstandigheden en het genereren van dividend door belegging van middelen. Deze middelen kunnen in beginsel vrij worden aangewend voor gemeentelijke taken (algemeen dekkingsmiddel).

Bestuurlijk belang

De zeggenschap die met het aandelenbezit verband houdt, komt tot uiting in de algemene vergadering van aandeelhouders.

Financieel belang

Het financiële belang bij aandelenbezit in het algemeen is het risico van koersschommelingen en/of winstdalingen (lager dividend). Sinds 2004 is het dividend gelijk aan het pay-outpercentage van 45% van de nettowinst uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen. De gemeente bezit 339.318 aandelen met een nominale waarde van € 34.424. Dit belang is in 2020 niet gewijzigd.

Beleidsvoornemens

Geen beleidswijzigingen te voorzien.

Risicoanalyse

Het verwachte eigen en vreemd vermogen 2020 en het verwacht resultaat 2020 zijn gebaseerd op de jaarcijfers 2020:

De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen bedraagt 45,9%. Algemeen genomen worden een minimaal percentage van 25% als goed of gezond aangemerkt. Het resultaat over 2020 bedroeg € 224 miljoen. Over 2019 bedroeg het resultaat € 251 miljoen. Gezien het hoge eigen vermogen wordt het risico van NV Alliander als laag aangemerkt.

Vestigingsplaats

Lelystad

Publiek belang

De gemeente Nunspeet is aandeelhouder van NV Vitens, het grootste drinkwaterbedrijf van Nederland. Bij het leveren van vers en betrouwbaar drinkwater wil Vitens respectvol blijven omgaan met de natuur. Om waterbronnen te beschermen werkt het bedrijf samen met waterschappen, natuurorganisaties, gemeenten en provincies. Om verdroging te voorkomen, verplaatst het bedrijf waar nodig waterwingebieden. Ook werkt het bedrijf zo veel mogelijk met milieuvriendelijke installaties. Dit past bij de verantwoordelijkheden van de aandeelhouders: de provincies en gemeenten.

Bestuurlijk belang

De zeggenschap die met het aandelenbezit verband houdt, komt tot uiting in de algemene vergadering van aandeelhouders.

Financieel belang

De gemeente Nunspeet bezit een aandelenpakket van 24.035 aandelen met een nominale waarde van € 4.062. Dit belang is in 2020 niet gewijzigd. Het financiële belang bij aandelenbezit in het algemeen is het risico van koersschommelingen en/of winstdalingen (lager dividend). Als de solvabiliteit hoger of gelijk is aan de streefsolvabiliteit (een eigen vermogen (EV) minimaal gelijk aan 25% van het balanstotaal en een garantievermogen (EV + achtergestelde leningen minimaal gelijk aan 30% van het balanstotaal) en als de winst toereikend is, wordt aan de houders van gewone aandelen een dividend uitgekeerd van minimaal 40% en maximaal 75% van het netto resultaat.

Beleidsvoornemens

In de jaarrekening 2019 heeft de directie van Vitens NV voorgesteld geen dividend over het behaalde nettoresultaat over boekjaar 2019 uit te keren. Dit houdt verband met de volgende overwegingen:
- Eind 2019 bedraagt de solvabiliteit 29,2% en hiermee voldoet Vitens niet aan de continuïteitsdoelstelling van een solvabiliteit van minimaal 30%;
- De financiële ratio’s, door kredietverstrekkers opgelegd, staan onder druk.

Ook voor de komende jaren verwacht Vitens geen dividend uit te kunnen keren.

Risicoanalyse

Onderstaande risicoanalyse is gebaseerd op de jaarcijfers 2019 van Vitens omdat de jaarcijfers 2020 bij opstellen van de jaarrekening 2020 niet beschikbaar waren:

De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen bedraagt 29 %. Gezien het percentage kan geconcludeerd worden dat hiermee de solvabiliteit op orde is. Vitens is daarnaast bewust bezig met het verhogen van de solvabiliteit en de versterking van het eigen vermogen. Vitens houdt zich bezig met een primair product waar altijd vraag naar zal zijn: schoon drinkwater. Dit zorgt voor een stabiele en continue afzetmarkt. Op basis van deze argumenten en de bewuste verhoging van de solvabiliteit wordt het risico van Vitens als laag aangemerkt.

Vestigingsplaat

Leeuwarden

Algemeen

De NV Afvalsturing Friesland verzorgd voor de gemeente Nunspeet, en de overige SNV gemeenten, de afvalverwerking. In 2015 is de door de RNV uitgeschreven aanbesteding gegund aan NV Afvalsturing Friesland. Mede hierdoor is toen de RNV toegetreden als aandeelhouder van de NV Afvalsturing Friesland. Na de opheffing van de RNV zijn de aandelen overgedragen aan de deelnemende gemeenten.

Bestuurlijk belang

Namens de RNV-gemeenten was de gemeenschappelijke regeling Regio Noord Veluwe (RNV) aandeelhouder van NV Afvalsturing Friesland. Door de opheffing van de RNV is dit niet meer mogelijk. De gemeente Nunspeet is in 2018 zelfstandig aandeelhouder geworden in de NV Afvalsturing Friesland.

Financieel belang

In 2018 heeft de aandelenoverdracht naar de gemeenten plaatsvinden. Nunspeet heeft 63 aandelen met een totale nominale waarde van € 28.350,--.

Beleidsvoornemens

Geen bijzondere beleidsvoornemens.

Risicoanalyse

Onderstaande cijfers zijn gebaseerd op de jaarrekening 2019 van de Afvalsturing Friesland NV. Op het moment van opstellen van de jaarrekening waren de jaarcijfers 2020 van Afvalsturing Friesland NV niet beschikbaar:

De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen per 1 januari 2020 bedraagt 28,6%. Gezien het percentage kan geconcludeerd worden dat hiermee de solvabiliteit op orde is. Mede gezien de jaarlijks behaalde financiële resultaten over de afgelopen jaren, wordt geconcludeerd dat het risico van NV Afvalsturing Friesland laag is.

Vestigingsplaats

Nunspeet

Algemeen

De NV Inclusief Groep (Ondernemer in passend werk) is een geprivatiseerde organisatie die belast is met de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (WSW) voor de bij de (voormalige) RNV aangesloten gemeenten en Nijkerk.

De Dienst Sociale Werkvoorziening Noordwest-Veluwe (DSW) is opdrachtgever voor de uitvoering van de wet. De praktische uitvoering is in handen van de Inclusief Groep. Men begeleidt mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt naar werk en biedt hen daarbij scholing en/of leerwerktrajecten. De werkzaamheden voor de doelgroep worden verricht in vier werkbedrijven die eigendom zijn van de Inclusief Groep. Die bedrijven opereren in de sectoren industrie (metaal, hout, elektra, verpakken, montage), dienstverlening (schoonmaak, groen, kwekerij, schilderwerken) en (groeps)detachering.

Bestuurlijk belang

Door de opheffing van de RNV zijn de afzonderlijke gemeenten in 2018 aandeelhouder geworden van de Inclusief Groep. De gemeente heeft 3.120 aandelen met een nominale waarde (incl. agio) van € 416.520,--.

Financieel belang

Via het aandeelhouderschap is de gemeente Nunspeet financieel medeverantwoordelijk voor de Inclusief Groep.

Beleidsvoornemens

In het kader van de komst van de Participatiewet vindt onderzoek plaats naar de toekomst van de sociale werkvoorziening.

Risicoanalyse

Onderstaande cijfers zijn gebaseerd op de jaarrekening 2019 van de Inclusief Groep. De jaarstukken 2020 waren op het moment van opstellen van de gemeentelijke jaarrekening niet beschikbaar:

De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen bedraagt 50,3%. Dit veronderstelt een laag risico voor de eigenaren. In het jaarverslag 2019 geeft de Inclusief Groep in de Toekomstparagraaf een doorkijk naar de komende jaren. De Inclusief Groep geeft daarbij aan dat zij, na jaren zwarte cijfers te hebben gedraaid, door de sterk dalende subsidieresultaten in de rode cijfers denkt te komen. Het operationeel resultaat zit de komende jaren rond de € 2,3 mln, maar dit is onvoldoende om de negatieve subsidieresultaten van de Sociale Werkplaats en de overige doelgroepen te compenseren. Na 2020 ziet de Inclusief Groep echter een duidelijke verbetering van het SW-subsidieresultaat door de stijging van de subsidie per SW'er waarvoor een Rijksbijdrage wordt ontvangen. Zij zal haar uiterste best doen om het verdienvermogen te optimaliseren, waarbij ze moet zoeken naar nieuwe subsidiebronnen/premiekortingen/tariefaanpassingen ten behoeve van de nieuwe doelgroepen. De huidige liquiditeitspositie  is echter voldoende om de komende jaren niet in liquiditeitsproblemen te komen. Gezien de onzekerheden en onduidelijkheden wordt het risico als hoog aangemerkt.

Vestgingsplaats

Elburg

Publiek belang

Deelnemende gemeenten zijn Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet en Oldebroek. Deze gemeenten werken samen voor de uitvoering van het bepaalde in hoofdstuk V van de Archiefwet 1995. Het beheer van en het toezicht op archiefbescheiden gebeurt op gemeenschappelijke basis.

Bestuurlijk belang

De gemeente Elburg is centrumgemeente. De Archiefcommissie Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe adviseert het gemeentebestuur van Elburg over beleidzaken. De gemeente is door de burgemeester vertegenwoordigd in de Archiefcommissie.

Financieel belang

De gemeenten betalen een jaarlijkse bijdrage aan het streekarchivariaat. In 2020 bedroeg de gemeentelijke bijdrage  € 182.000,--. Dit is inclusief een stuk nieuw beleid. De gemeente is financieel medeaansprakelijk voor de gemeenschappelijke regeling.

Beleidsvoornemens

Geen bijzondere beleidsvoornemens.

Risicoanalyse

De gemeente loopt een beperkt risico. De kans op een faillissement van het streekarchivariaat wordt laag ingeschat. Het totale risico wordt laag ingeschat.

Vestigingsplaats

Harderwijk

Publiek belang

Omgevingsdienst Noord-Veluwe voert vanaf 1 april 2013 de milieutaken op de Noord-Veluwe uit. Dit gebeurt in opdracht van de gemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk, Hattem, Heerde, Nunspeet, Oldebroek en Putten en van de Provincie Gelderland. De adviseurs van ODNV bieden hoogwaardige kennis en expertise op het gebied van vergunningverlening, toezicht, handhaving en milieuadvies.

Bestuurlijk belang

De portefeuillehouder Milieu is lid van het dagelijks bestuur.

Financieel belang

De gemeenten betalen een bijdrage aan de omgevingsdienst voor het uitvoeren van de taken. Voor 2020 bedroeg de gemeentelijke bijdrage € 526.000,--.

Beleidsvoornemens

Geen bijzondere beleidsvoornemens.

Risicoanalyse

Onderstaande cijfers zijn gebaseerd op de jaarstukken 2020:

De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen bedraagt 37,2%. Op basis van dit percentage kan geconcludeerd worden dat de solvabiliteit op orde is. Daarnaast zullen de taken die de ODNV voor de gemeente uitvoert naar de gemeente terugkomen of moeten deze op een andere manier georganiseerd worden. De kans op een faillissement wordt laag ingeschat. De ODNV voert milieutaken voor de gemeenten uit die bij een faillissement anders georganiseerd moeten worden. Dit zal niet snel gebeuren. Per saldo wordt het risico laag ingeschat.

Vestigingsplaat

Arnhem

Publiek belang

Leisurelands beheert en exploiteert de volgende recreatiegebieden: Berendonck, Bussloo, Groene Heuvels, Haven Hattem, Heerderstrand, Surfoever Hoge Bijssel, Strand Horst, Kievitsveld, Mookerplas, Nieuw Hulckesteijn, Strand Nulde, Rhederlaag, Wylerbergmeer, Zandenplas en Zeumeren.

De handelsnaam van RGV Holding B.V. is Leisurelands. Onder RGV Holding vallen drie vennootschappen die actief zijn. Leisurelands Exploitatie B.V. en Leisurelands Onroerend Goed B.V. houden zich bezig met de kernactiviteit van Leisurelands, namelijk het exploiteren van recreatievoorzieningen. De activiteiten van de derde actieve vennootschap, Interhuis B.V., met haar dochtervennootschappen SchatEiland Zeumeren B.V., Zeumeren B.V., RGV Delfstoffen B.V. en Katerbosch B.V. zijn niet direct gerelateerd aan dagrecreatie, maar zijn erop gericht de kernactiviteit te ondersteunen.

Bestuurlijk belang

De gemeente is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur door de portefeuillehouder recreatie.

Financieel belang

De gemeente verstrekt geen bijdrage in de exploitatielasten.

Beleidsvoornemens

Geen bijzondere beleidsvoornemens

Risicoanalyse

Onderstaande cijfers zijn gebaseerd op de jaarrekening 2019 van Leisurelands. De jaarstukken 2020 waren op het moment van opstellen van de jaarrekening niet beschikbaar:

De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen bedraagt 82,1%. Dit veronderstelt een laag risico voor de eigenaren. Het resultaat van Leisurelands is sterk afhankelijk van opbrengsten uit vermogensbeheer. Uit de jaarstukken blijkt dat dergelijke opbrengsten het resultaat van sterk beïnvloeden. In 2019 werd het totale resultaat negatief beïnvloed door de vermogensresultaten, in 2020 heeft dit juist een positief effect op het resultaat gehad. Het operationele resultaat laat ten opzichte van voorgaande jaren een dalende trend zien. Leisurelands blijkt sterk afhankelijk van de financiële baten en lasten. Gezien de solvabiliteit en een geschatte afname van de financiële risico’s wordt het risico voor de gemeente laag ingeschat.

Vestigingsplaats

Harderwijk

Publiek belang

Gastvrije Randmeren is een samenwerkingsverband voor de Randmeren, in de vorm van een coöperatieve vereniging. De deelnemers zijn in eerste instantie de gemeenten Almere, Blaricum, Bunschoten, Dronten, Eemnes, Elburg, Ermelo, Harderwijk, Huizen, Kampen, Naarden, Nijkerk, Nunspeet, Oldebroek, Putten en Zeewolde. De coöperatie heeft de volgende taken:

• Hoofdtaak van de coöperatie is het structureel onderhouden van de recreatieve voorzieningen in de Randmeren. Het gaat daarbij onder andere om het onderhouden van aanlegplaatsen  voor de recreatievaart, het verminderen van de overlast door waterplanten in dieper water  en het uitvoeren van overig klein onderhoud.
• De Randmeren staan bekend om hun natuurschoon, rust en ruimte. Er wordt veel aan gedaan om de natuurwaarden in het gebied te versterken. Veel vogels profiteren van het heldere water en de overvloed aan voedsel. De natuur maakt de Randmeren aantrekkelijk voor de recreant, maar is ook kwetsbaar. De coöperatie Gastvrije Meren vindt het belangrijk dat bij de inrichting van het gebied de balans tussen natuur en recreatie voorop staat. Gastvrije Randmeren rekent het bewaren en bevorderen van het natuur- en landschapsschoon in het gebied tot één van haar taken.
• Een andere belangrijke taak van de coöperatie is het op de recreatieve kaart zetten van de Randmeren via gebiedspromotie. In het kader hiervan zijn in het voorjaar van 2013 onder het logo 'Randmeren, eindeloos meer....' de eerste producten gelanceerd: een recreatieve kaart en de website. De gebiedspromotie 'Randmeren, eindeloos meer ... zal de komende jaren verder worden uitgebouwd.
• Afronding van het project Integrale Inrichting Veluwerandmeren (IIVR) vindt plaats onder verantwoordelijkheid van Gastvrije Randmeren. Daarnaast moet de ontwikkelingsvisie 2030 Zuidelijke Randmeren (Blauwe As) verder vorm gegeven worden.
• Verder vormt Gastvrije Randmeren een platform waar ruimtelijke-economische ontwikkelingen kunnen worden afgestemd. Ook kan het samenwerkingsverband gecoördineerd haar deskundigheid op het gebied van vergunningen en procedures inzetten en het gezamenlijk belang van gemeenten inbrengen in regionale en landelijke projecten. Voorbeelden zijn de maatregelen rond de zwemwaterkwaliteit, het Delta-programma, etc.

Bestuurlijk belang

De gemeente is vertegenwoordigd in de algemene ledenvergadering door de portefeuillehouder recreatie.

Financieel belang

De gemeente participeert in het eigen vermogen van de coöperatie.  Daarnaast verstrekt de gemeente verstrekt een jaarlijkse bijdrage van € 15.000,--.

Beleidsvoornemens

Geen bijzondere beleidsvoornemens.

Risicoanalyse

Onderstaande cijfers zijn gebaseerd op de jaarrekening 2019 van coöperatie Gastvrije Randmeren. Op het moment van opstellen van de jaarrekening 2020 waren de jaarcijfers 2020 van de coöperatie niet beschikbaar:

De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen is bijna 97,6%. De gemeente betaalt geen bijdrage in de exploitatielasten van de coöperatie. De coöperatie beheert ontvangen subsidiegelden (ook van de gemeente Nunspeet) en voert daarvoor werkzaamheden uit. Het risico van de coöperatie wordt laag ingeschat.

Vestigingsplaats

Warnsveld

Publiek belang

De GGD Noord- en Oost Gelderland is de gezondheidsdienst van 22 gemeenten, waaronder Nunspeet. GGD Gelre-IJssel bewaakt de gezondheid van de inwoners van de gemeenten in de regio.

Bestuurlijk belang

De gemeente is vertegenwoordigd in het algemeen bestuur door de portefeuillehouder Volksgezondheid.

Financieel belang

De gemeente betaalt een jaarlijkse exploitatiebijdrage in de vorm van een bedrag per inwoner. Voor 2020 is € 433.000,-- geraamd voor de gemeentelijke bijdrage aan de GGD.

Beleidsvoornemens

Geen bijzondere beleidsvoornemens.

Risicoanalyse

Onderstaande cijfers zijn gebaseerd op de jaarstukken 2020 van de GGD:

De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen bedraagt 29,6 %. Dit veronderstelt een laag risico voor de eigenaren. De GGD Noord Oost Nederland voert taken op het gebied van volksgezondheid uit voor de gemeente. Bij een faillissement zal de gemeente moeten meebetalen in de financiële afwikkeling. Daarnaast zullen de taken die de GGD voor de gemeente uitvoert naar de gemeente terugkomen of deze moeten op een andere manier georganiseerd worden. De kans op een faillissement wordt laag ingeschat. Per saldo wordt het risico laag ingeschat.

Vestigingsplaats

Apeldoorn

Bestuurlijk belang

Het algemeen bestuur van de VNOG bestaat uit alle burgemeesters van de gemeenten in de regio. Het dagelijks bestuur wordt gekozen uit het algemeen bestuur. De burgemeester van Harderwijk heeft zitting in het dagelijks bestuur namens het cluster Veluwe-West.

 Financieel belang

De gemeentelijke bijdrage 2020 bedroeg € 1.548.000,-.

 Beleidsvoornemens

Geen bijzondere beleidsvoornemens.

 Risicoanalyse

Onderliggende cijfers zijn gebaseerd op de concept jaarstukken 2020 van de VNOG:

De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen bedraagt 25,6%. De VNOG voert taken uit voor de gemeente. De taken die de VNOG voor de gemeente uitvoert zullen naar de gemeente terugkomen of moeten op een andere manier georganiseerd worden. De kans op een faillissement wordt laag, maar hoger dan voorgaande jaren ingeschat. De VNOG voert brandweertaken voor de gemeenten. In het kader van de vastgestelde toekomstvisie op de uitvoering van de taken is de VNOG bezig met de uitvoering van deze visie. Een deel van de opdrachten zijn uitgevoerd of in gang gezet. Een deel is in verband met de coronacrisis blijven liggen. Vooralsnog wordt het risico gemiddeld ingeschat.

Vestigingsplaats

Harderwijk

Algemeen

De gemeenteraden van Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten hebben in december 2002 besloten het bevoegd gezag van het openbaar primair onderwijs per 1 januari 2003 over te dragen aan de Stichting Openbaar Primair Onderwijs Noordwest-Veluwe. Door het onderbrengen van het bevoegde gezag in een stichting komt het openbaar onderwijs in een vergelijkbare positie als het bijzonder onderwijs, in die zin dat er een autonoom bestuur is dat zowel beleidsinhoudelijk als vermogensrechtelijk zelfstandig opereert. Het toezicht op de stichting is overgedragen aan de deelnemende gemeenten. De stichting Proo heeft voor de periode 2004-2008 een strategisch beleidsplan opgesteld, waarin de visie en missie worden beschreven voor het openbaar basisonderwijs in de regio Noordwest-Veluwe. Vanwege de toetreding van de gemeente Heerde per 1 januari 2006 heet de stichting voluit: Stichting primair Openbaar onderwijs Noord-Veluwe.

Bestuurlijk belang

Het toezicht op de stichting is overgedragen aan de deelnemende gemeenten.

Financieel belang

Aan de stichting wordt door de gemeente geen financiële bijdrage verstrekt. De stichting ontvangt financiële middelen rechtstreeks van de rijksoverheid. De gemeenten blijven financieel aansprakelijk voor de stichting.

Beleidsvoornemens

Het belang van het openbaar onderwijs in de deelnemende gemeenten (blijven) behartigen.

Risicoanalyse

Onderstaande cijfers zijn ontleend aan de jaarrekening 2019. De jaarstukken 2020 waren op het moment van opstellen van de jaarrekening niet beschikbaar.

De financiële situatie bij de stichting Proo was de afgelopen jaren zorgelijk. De stichting heeft een aantal maatregelen genomen om te komen tot een oplossing van deze zorgelijke situatie. De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen bedraagt 44,8%. De genomen maatregelen en het toezicht via een coördinatiepunt werpen hun vruchten af. Op basis van de doorgevoerde maatregelen en de blijvende verbetering van de financiële situatie van stichting Proo wordt het risico voor de stichting bijgesteld van gemiddeld naar laag.

Vestigingsplaats
Nunspeet

Algemeen
Met ingang van 1 januari 2017 is het Sportbedrijf Nunspeet BV actief. Het sportbedrijf heeft de volgende taken:
- het exploiteren van de gemeentelijke indoor sportfaciliteiten;
- het verrichten van werkzaamheden en verlenen van diensten en adviezen op het gebied van sport, recreatie en welzijn, daaronder begrepen het organiseren van evenementen.

Bestuurlijk belang
Gemeente Nunspeet is 100% aandeelhouder van het Sportbedrijf. Namens het college is de wethouder Financiën gemandateerd als vertegenwoordiger in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Financieel belang
De gemeente is 100% aandeelhouder van het Sportbedrijf.

Beleidsvoornemens
Geen bijzondere beleidsvoornemens

Risicoanalyse
Onderstaande cijfers zijn ontleend aan de niet-vastgestelde jaarrekening 2020.

Door de coronacrisis heeft het Sportbedrijf een negatief resultaat behaald. Door de verwerking van het negatieve resultaat via het eigen vermogen, leidt dit tot een negatief eigen vermogen. De verhouding eigen vermogen/totaal vermogen komt daarmee negatief uit. Hiervoor zal in 2021 een oplossing moeten komen. De gemeente 100% aandeelhouder is en bij het sportbedrijf sprake is van een verschuiven van taken die anders bij de gemeente hadden gelegen. Bij een eventueel faillissement zal  de gemeente financieel verantwoordelijk zijn. Gezien de omvang van het negatieve eigen vermogen (in relatie tot de financiële positie van de gemeente) wordt het risico op gemiddeld geschat.

Het grondbeleid heeft een grote invloed op en samenhang met de realisatie van programma’s, zoals op het gebied van ruimtelijke ordening en milieu, verkeer en openbare ruimte, cultuur, sport en recreatie en economische structuur. Het grondbeleid heeft daarnaast een grote financiële impact. De grondexploitatie (inclusief de resultaten hieruit) is een onderdeel van de totale exploitatie van de gemeente. Gelet op de risico’s in relatie tot de omvang van de bedragen waarover het op dit terrein gaat, is een afzonderlijke paragraaf over het grondbeleid verplicht gesteld.

Het grondbeleid van de gemeente Nunspeet is vastgelegd in de nota ‘Grondbeleid’. Deze nota is in 2017 geactualiseerd en in juni 2017 door de gemeenteraad vastgesteld. In deze nota is de te volgen grondpolitiek vastgelegd, waarbij het gaat om bijvoorbeeld aan- en verkoopbeleid ter uitvoering van bestemmingsplannen, prijsvorming, kostenverhaal en risico’s. De planning is dat deze nota in 2021 wordt geactualiseerd.

Deze paragraaf gaat vooral in op de uitvoering van het grondbeleid.

In de vastgestelde uitgangspunten voor het financieel beleid en de nota ‘Reserves en voorzieningen’ is ook beleid vastgelegd dat betrekking heeft op het grondbeleid. Er is een Woonvisie ontwikkeld waarin de toekomstige woningbehoefte is vastgelegd. In 2019 is het rapport woningmarktonderzoek gemeente Nunspeet geactualiseerd. De raad heeft op 20 februari 2020 de nieuwe Woonvisie vastgesteld op basis van deze actuele cijfers. Uit de Woonvisie komt nog een forse woningbehoefte in de gemeente Nunspeet naar voren tot en met 2030. 

In 2004 hebben gemeenten de wettelijke mogelijkheid gekregen de Wet voorkeursrecht gemeenten (WVG) in het kader van een actief grondbeleid in te zetten.  Eigenaren van onroerende zaken in dit gebied die tot verkoop willen overgaan, mogen het alleen aan de gemeente te koop aanbieden. Binnen twee jaar na het besluit tot aanwijzing voor het desbetreffende gebied moet een structuurplan en vervolgens een bestemmingsplan worden vastgesteld (zo niet, dan vervalt het voorkeursrecht).

Met het vaststellen van de nota ‘Grondbeleid 2017-2020’ in juni 2017 is het beleid om per project de keuze te maken voor een actief of een faciliterend grondbeleid, voortgezet. Het belang van een actief grondbeleid voor de mogelijkheid voor kostenverhaal inclusief een bijdrage aan de infrastructuur is door de invoering van de nieuwe Wet Ruimtelijke Ordening in 2008 van minder belang geworden. Voor actief grondbeleid wordt waar mogelijk gekozen als de gemeente minimaal budgetneutraal kan ontwikkelen of er moet sprake is van een specifiek maatschappelijk belang waarbij een andere partij deze ontwikkeling niet tot stand zal brengen.

Zoals weergegeven in de nota ‘Grondbeleid’ is het grondbeleid in onze gemeente gebaseerd op minimaal sluitende exploitatieopzetten waarin een substantiële bijdrage aan de infrastructuur is verwerkt. Grondverkopen geschieden tegen marktconforme prijzen. Als incidenteel een prijssubsidie noodzakelijk is, gebeurt dat alleen als het hiermee gediende doel tegelijkertijd wordt gewaarborgd.

Van oudsher was al gekozen voor het realiseren van exploitaties met een positief resultaat of ten minste kostendekkendheid. Door de jaren heen heeft dit geleid tot een saldo in de grondexploitatie (reserve grondexploitatie). Hiervan is een deel niet-besteedbaar, omdat dit nodig is om exploitatierisico’s te kunnen afdekken. In de door de raad op 26 juni 2020 vastgestelde nota ‘Reserves en voorzieningen, herijking 2020’ is uitgebreid ingegaan op deze reserve. Vooral is stilgestaan bij de onderbouwing van het bodem- en plafondbedrag.

De jaarlijkse herijking van het bodem- en plafondbedrag vindt op grond van artikel 12, lid 1 van de Verordening en artikel 212 van de Gemeentewet plaats na het vaststellen van de jaarrekening.

De stand van de reserve bedroeg per 31 december 2019 4,97 miljoen euro. Bij de vaststelling van de jaarrekening 2019 in juni 2020 is besloten de winstneming van € 1.619.000,-- van grondexploitatie De Kolk toe te voegen aan de reserve. Daarnaast is de inflatiecorrectie en toevoeging naar aanleiding van eerste hoofdlijnenrapportages 2020, gezamenlijk € 109.000,--, toegevoegd aan de reserve. De stand van de reserve bedraagt per 31 december 2020 6,7 miljoen euro. Het bodembedrag is gebaseerd op een in de nota ‘Reserves en voorzieningen 2020’ opgenomen berekening. Het plafondbedrag is berekend om een buffer te hebben voor mogelijke strategische aankopen. Er is een beslag op deze reserve gelegd van € 143.000,--. Het bodembedrag is berekend op € 1,3 miljoen plus de winstneming van € 3,7 miljoen is per saldo € 5,1 miljoen. Hierdoor blijft er € 1,5 miljoen beschikbaar voor het doen van strategische aankopen.

Door de veranderde economische omstandigheden is er naast bovengenoemde reserve, een voorziening getroffen voor het afdekken van de risico’s in de grondexploitatie. Deze voorziening heeft per 31 december 2020 een saldo van 0,4 miljoen euro. Dit bedrag is opgebouwd om de verliezen te dekken voor een bedrag van € 95.000,-- ten behoeve van facilitaire deel De Kolk, € 87.000,-- ten behoeve van grondexploitatie Weversweg, € 124.000,-- ten behoeve van grondexploitatie bedrijventerrein Elspeet  en een bedrag van € 101.000,-- ten behoeve van grondexploitatie Elspeterbosweg te Vierhouten. Het instellen van deze voorziening is nodig omdat uit de berekeningen voor de grondexploitatie een aantal verliezen naar voren komen.

De kostendekkendheid van exploitaties is een vereiste om deze tot ontwikkeling te brengen. Hiervan kan slechts worden afgeweken als sprake is van een specifiek maatschappelijk belang of als de ontwikkeling door een derde gebeurt en de gemeente geen (financiële) risico’s loopt bij de ontwikkeling ervan.

Risico’s grondexploitatie

In de diverse grondexploitaties zijn inmiddels forse bedragen geïnvesteerd waarover de gemeente een risico loopt.

De belangrijkste risico’s in de grondexploitatie zijn:

• Daling van grondprijzen
• Niet of later verkopen van gronden
• Sterke stijging van kosten

Deze risico’s kunnen zich op verschillende wijzen voordoen. De risico’s van daling van grondprijzen en het stijgen van kosten zijn algemene risico’s waarop vooral de marktsituatie van invloed is. De marktsituatie voor grondverkoop is op dit moment wel dusdanig dat daling van grondprijzen een hoog risico vormt.

Het niet of later verkopen van gronden kan op verschillende wijzen ontstaan. Enerzijds door de marktsituatie waardoor grond te duur is geworden of dat aan bepaalde woningen geen behoefte is. Anderzijds kan dit ook ontstaan door het niet of later goedkeuren van bestemmings- en exploitatieplannen.

Bestaande exploitatiegebieden

De basis voor de bestaande gebieden zijn de kostprijsberekeningen die bij het in ontwikkeling nemen van het gebied zijn vastgesteld. Het zijn de gebieden industrieterrein De Kolk, Molenbeek, Weversweg Hulshorst en Elspeet NoordWest, Kijktuinen, bedrijventerrein Elspeet en Elspeterbosweg Vierhouten.

Bij de jaarrekening wordt jaarlijks volledige verantwoording afgelegd over de mutaties in de grondexploitatie in het jaar waarop de rekening betrekking heeft.

Dit gebeurt als volgt:

• In het jaarverslag wordt op hoofdlijnen een tekstuele toelichting gegeven.
• De tekstuele toelichting per project in de paragraaf grondbeleid.
• In de Meerjarenperspectief Grondexploitaties (MPG) staat de volledige actualisatie van alle grondexploitaties.

Zo nodig worden ontwikkelingen ook gerapporteerd via de viermaands rapportages en via de Meerjarenperspectief Grondexploitaties (MPG) worden jaarlijks de geactualiseerde exploitatie vastgesteld door de raad.

Planning en realisatie 2020
De verkochte aantallen kavels woningen en hectares bedrijventerrein zijn voor 2020 als volgt samen te vatten:

Toelichting afwijkingen en consequenties voor herziening grondexploitatie, zoals verwerkt in dit MPG:
• In 2020 zijn er in Molenbeek 35 kavels minder uitgegeven dan gepland, deze zijn inmiddels merendeels in 2021 verkocht. Er resteren vijf kavels; een kavel uit fase 1, drie kavels uit fase 2, uit fase 2 is er ook een kavel te komen vervallen en is er doorgeschoven naar fase 3.
• De laatste kavel van Elspeet Noordwest is verkocht in 2020.
• Voor wat betreft het gemeentelijk deel van grondexploitatie de Kolk zijn nagenoeg alle kavels verkocht, er blijft nog een restant over van circa een halve hectare te verkopen bouwgrond.

Molenbeek
In 2020 zijn de meeste gemeentelijke kavels in de tweede fase van het plangebied verkocht. Er is een kavel komen te vervallen en er is er een doorgeschoven naar fase 3. Daarnaast is er nog een gemeentelijke kavel beschikbaar uit fase 1. De verwachting is dat deze kavels in 2021 verkocht zullen worden. De uitgifte aan ontwikkelaars liepen minder snel dan verwacht. Er werden 29 kavels uitgegeven in plaats van de beoogde 61. Inmiddels zijn in 2021 de meeste kavels uitgegeven, er resteren 3 kavels. De uitgifte van fase 3 wordt verwacht tussen 2022 en 2024.

Er was oorspronkelijk een kavel gereserveerd voor maatschappelijke doeleinden. Deze kavel krijgt een andere invulling. Er komt een supermarkt met daar bovenop 28 sociale huurwoningen. Daarnaast zorgt het plan van de supermarkt voor ruimte voor het uitgeven van grond voor twee vrijstaande kavels. Bij elkaar heeft dit een positief effect aan de inkomstenkant. Gepaard met deze ontwikkelingen zijn er extra kosten geraamd voor het bouw- en woonrijp maken, voor het aanleggen van 43 parkeerplaatsen en voor de plankosten.

Het woonrijp maken van de eerste fase is nagenoeg gereed. Er is ook al een deel van fase 2 woonrijp gemaakt. Naar verwachting zal in 2022 fase 2 woonrijp zijn. Het bouwrijp maken van fase 3 zal dit jaar nog worden opgestart. Het woonrijp maken van deze fase zal plaatsvinden tussen 2022 en 2024.

Voor dit project is een nieuwe grondexploitatie vastgesteld. Het resultaat uit deze grondexploitatie is 2,673 miljoen euro positief. Bij de jaarrekening 2020 is een winstneming van 1,465 miljoen euro verwerkt.

Elspeet NoordWest
In 2020 is de laatste kavel van het project verkocht. Afgelopen jaar zijn er werkzaamheden verricht voor het bouw- en woonrijp maken. Dit jaar zullen de laatste werkzaamheden voor het bouwrijp maken plaatsvinden, waarna in 2022 verwacht wordt dat het project woonrijp zal zijn en zal worden afgerond. Voor dit project is de grondexploitatie opnieuw berekend. Uit deze berekening komt een positief saldo van € 154.000,--.  Bij de jaarrekening 2020 is een winstneming van € 137.000,-- verwerkt.

Weversweg Hulshorst
In 2019 zijn de laatste kavels van het oorspronkelijke plan verkocht, deze kavels zijn bijna bouwrijp. Daarnaast is een extra stuk grond aangekocht om tot ontwikkeling te brengen. De gewijzigde grondexploitatie is in mei 2020 door de gemeenteraad vastgesteld. De exploitatieberekening laat een negatieve uitkomst van € 86.000,-- zien. In de voorziening grondexploitaties is een bedrag van € 86.000,-- voor het project Weversweg gereserveerd.

Bedrijventerrein De Kolk
In 2020 is ongeveer 1,4 hectare van het bedrijventerrein uitgegeven zodat in totaal ruim 15 hectare is uitgegeven. De verwachting is dat het resterende deel in 2021 uitgegeven gaat worden. Het bouw- en woonrijp maken voor het gemeentelijke deel is grotendeels uitgevoerd in 2020. Ook voor het facilitaire deel zijn deze werkzaamheden voor een deel uitgevoerd. De uitvoering van het deel GPS zal medio 2021 worden opgestart. Voor het bedrijventerrein De Kolk is een nieuwe exploitatieberekening opgesteld. Rekening houdend met winstnemingen in voorgaande jaren is er een positief saldo van € 1,043 miljoen euro. Volgens de berekening van de voorschriften is bij de jaarrekening 2020 is een winstneming van € 1,067 miljoen euro verwerkt.

Kijktuinen
In 2020 hebben er verschillende onderzoeken plaatsgevonden en is er een begin gemaakt met het grondwerk en de bestemmingsplanprocedure. Daarnaast is de bedrijfswoning in 2020 verkocht. Tenslotte is er een concrete raming van de kosten voor het bouw- en woonrijp maken door een extern bureau uitgevoerd. Hierdoor zijn de kosten in de grondexploitatie aangepast. Voor dit project is de grondexploitatie ook opnieuw berekend. Uit deze berekening komt een positief saldo van € 8.000,--.

Bedrijventerrein Elspeet
In 2020 is het grondexploitatie vastgesteld. Er zijn nog nagenoeg geen werkzaamheden uitgevoerd, maar de bestemmingsplanprocedure is in 2020 gestart. De verwachting is dat in mei/juni 2021 het bestemmingsplan door de raad zal worden vastgesteld. Het bouwrijp maken zal pas in 2022 starten.   De exploitatieberekening laat een negatieve uitkomst van € 125.000,-- zien. In de voorziening grondexploitaties is een bedrag van € 125.000,-- voor het project bedrijventerrein Elspeet gereserveerd.

Elspeterbosweg Vierhouten
Na verschillende alternatieven te hebben onderzocht is er in juli 2020 een nieuw stedenbouwkundig onderwerp vastgesteld. Ook is er een concept-verbeelding door middel van een bestemmingsplantekening gemaakt en is het plan akoestisch nader onderzocht. Op basis hiervan is de opgestelde grondexploitatie vastgesteld. Het bestemmingsplan moet nog worden vastgesteld. Naar verwachting zal dit eind 2021 plaatsvinden. De exploitatieberekening laat een negatieve uitkomst van € 101.000,-- zien. In de voorziening grondexploitaties is een bedrag van € 101.000,-- voor het project Elspeterbosweg Vierhouten gereserveerd.

De gemeente ontvangt de financiële middelen waarmee de gemeentelijke taken moeten worden uitgevoerd in hoofdzaak van de rijksoverheid, in de vorm van een algemene uitkering uit het Gemeentefonds en diverse doeluitkeringen. Daarnaast beschikt de gemeente over een relatief klein eigen belastinggebied dat uiteenvalt in belastingen en rechten.

Overzicht op hoofdlijnen
De volgende belastingen en heffingen zijn in de gemeente Nunspeet te onderscheiden:
- onroerende-zaakbelastingen;
- forensenbelasting;
- toeristenbelasting;
- afvalstoffenheffing;
- rioolheffing;
- rechten (leges, begraafplaatsrechten, marktgelden, rioolaansluitrechten)
- precariobelasting.

De onroerende-zaakbelastingen, forensenbelasting, toeristenbelasting en precariobelasting dienen in principe tot het verkrijgen van algemene dekkingsmiddelen. De rioolheffing en de afvalstoffenheffing zijn heffingen die bedoeld zijn om de kosten van deze specifieke taken te dekken en mogen maximaal kostendekkend zijn. Andere heffingen waartegenover een dienst staat zoals marktgelden, begraafplaatsrechten en leges, mogen eveneens maximaal 100% kostendekkend zijn op verordeningniveau.

Het beleid voor de lokale belastingen is vastgelegd in de verschillende verordeningen. Het tarievenbeleid wordt jaarlijks geformuleerd bij de vaststelling van de begrotingsuitgangspunten. De gecombineerde aanslagbiljetten onroerende-zaakbelastingen, rioolheffing, afvalstoffenheffing zijn grotendeels eind januari verzonden. Voor de overige belastingsoorten gelden andere verzenddata. De belastingen zijn opgelegd in overeenstemming met de door de gemeenteraad vastgestelde verordeningen. De opbrengsten zijn verantwoord bij de diverse taakvelden.

De Atlas van de lokale lasten wordt jaarlijks uitgegeven door het Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden (Coelo). Hierin worden de belastingen van gemeenten, provincies en waterschappen in kaart gebracht. Zij onderzoeken jaarlijks het niveau en ontwikkelingen van de lokale lasten en publiceren dit.

In 2020 waren de gemiddelde woonlasten in Nunspeet, bestaande uit het bedrag dat een meerpersoonshuishouden in een woning met een gemiddelde waarde betaald aan ozb, rioolheffing en afvalstoffenheffing, in totaal € 613,--. In Gelderland was dat € 785,--.

In de Coelo-atlas staat de gemeente Nunspeet qua woonlasten op de ranglijst in 2020 op de 10e plek, waarbij nummer 1 de laagste woonlasten heeft (Oldebroek 210e, Elburg 74e en Hattem 295e). Binnen de provincie Gelderland staat de gemeente Nunspeet op plek 4.

Uitvoering Wet waardering onroerende zaken
Op grond van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) zijn gemeenten verantwoordelijk voor de taxatie van onroerende zaken (gebouwen en grond). In de Wet WOZ is bepaald dat de waarde van onroerende zaken jaarlijks opnieuw moet worden vastgesteld, onafhankelijk van de voorafgaande waardevaststellingen. De waardepeildatum ligt een jaar voor de ingangsdatum (voor belastingjaar 2020 is de waardepeildatum 1 januari 2019). De werkzaamheden worden zo veel mogelijk modelmatig uitgevoerd met behulp van de hiervoor beschikbare software. Voor het jaarlijks waarderen is onder andere het bijhouden van de marktontwikkeling van groot belang. Deze wordt uitgevoerd op basis van de hiervoor in de Wet WOZ opgenomen uitgangspunten.

De Waarderingskamer is een onafhankelijk orgaan en houdt toezicht op de waardebepaling en waardevaststelling van onroerende zaken en op de overige in de Wet WOZ geregelde onderwerpen. De herwaarderingswerkzaamheden worden zo ingepland dat de Waarderingskamer op tijd toestemming kan geven de beschikkingen (uiterlijk) in februari, aansluitend aan het jaar waarin de herwaardering is uitgevoerd, te verzenden. Eind januari 2020 zijn de meeste beschikkingen in het kader van de Wet WOZ aan belanghebbenden verzonden.

Het algemene oordeel van de Waarderingskamer is dat de uitvoering van de Wet WOZ in de gemeente Nunspeet goed verloopt (5 sterren) en de Waarderingskamer heeft toestemming gegeven om de WOZ-beschikkingen voor 2020 te verzenden.

De OZB bestaat uit twee belastingen te weten een eigenaren- en een gebruikersbelasting. OZB-eigenaren: Belastingplichtig zijn degene die op 1 januari van een belastingjaar het genot hebben van een onroerende zaak op grond van eigendom, bezit of beperkt recht. OZB-gebruikers: Belastingplichtig zijn degene die op 1 januari van een belastingjaar een onroerende zaak gebruiken.

De tarieven voor de ozb worden berekend naar een percentage van de vastgestelde WOZ-waarde. De ozb zijn als algemeen dekkingsmiddel verreweg de belangrijkste belastingsoort. Het voorgenomen beleid over de ozb is overeenkomstig de begroting uitgevoerd.

De forensenbelasting wordt geheven van natuurlijke personen die, zonder in de gemeente hoofdverblijf te hebben, meer dan negentig dagen van het belastingjaar voor zichzelf of hun gezin een gemeubileerde woning beschikbaar houden. Ten aanzien van de forensenbelasting geldt een vast bedrag per recreatieobject.

De gemeente Nunspeet heft toeristenbelasting voor het houden van verblijf binnen de gemeente door personen die niet als ingezetene in de Basisregistratie Personen zijn ingeschreven. Heffing vindt conform de verordening plaats per overnachting per persoon, voor vaste standplaatsen kan een forfaitair tarief worden gekozen voor een jaar- of (voor)seizoensplaats.

Het voorgenomen beleid over de forensenbelasting en toeristenbelasting is overeenkomstig de begroting uitgevoerd.  Echter in verband met de situatie rondom Covid-19  is afgezien van het opleggen van de voorlopige aanslagen toeristenbelasting 2020. In 2021 zal op basis van de door de recreatieondernemers opgegeven werkelijke aantallen de definitieve aanslagen 2020 worden opgelegd.

Vanaf belastingjaar 2016 is de precariobelasting voor het hebben van buizen, kabels, draden of leidingen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond in de gemeente Nunspeet ingevoerd. De aanslagen precariobelasting voor het hebben van buizen, kabels, draden of leidingen worden op grond van de wettelijke bepalingen pas na afloop van het belastingjaar opgelegd.

Als gevolg van een wetswijziging is per 1 juli 2017 de precariobelasting op nutsleidingen afgeschaft. Dat betekent dat gemeenten geen precariobelasting meer kunnen heffen van nutsbedrijven over netwerken die ze in, op of boven gemeentegrond exploiteren. Gemeenten die, net als Nunspeet, echter op 10 februari 2016 in hun belastingverordening een tarief hadden voor nutsnetwerken, mogen uiterlijk tot 1 januari 2022 nog precariobelasting op nutsnetwerken blijven heffen. Onder de overgangsregeling kan een gemeente maximaal het tarief in rekening brengen dat op 10 februari 2016 gold.

Om de kosten in het kader van het ophalen en verwerken van huishoudelijke afvalstoffen te verhalen, heft de gemeente Nunspeet de afvalstoffenheffing. Het uitgangspunt voor de afvalstoffenheffing is een 100%-dekking van de in begroting opgenomen kosten. Het voorgenomen beleid ten aanzien van het heffen van afvalstoffenheffing is overeenkomstig begroting uitgevoerd.

Berekening van kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing

De gemeente Nunspeet legt de rioolheffing op aan de eigenaar van een direct of indirect op het riool aangesloten onroerende zaak in het kader van de WOZ-wetgeving. Het uitgangspunt voor de rioolheffing is een 100%-dekking van de in begroting opgenomen kosten. Het voorgenomen beleid ten aanzien van het heffen van rioolheffing is overeenkomstig de begroting uitgevoerd.

Berekening van kostendekkendheid van de rioolheffing

De gemeente Nunspeet hanteert bij de rechten in principe op verordeningniveau de maximale norm van 100% kostendekkenheid.

a. Leges
Leges worden geheven voor een door de gemeente te verlenen individuele dienst (zoals het verstrekken van een paspoort of uittreksel uit het bevolkingsregister) maar ook voor het in behandeling nemen van een aanvraag tot het verlenen van een vergunning (zoals een omgevingsvergunning).

b. Begraafplaatsrechten
Onder de naam ‘begraafrechten’ worden in Nunspeet rechten geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door of vanwege de gemeente verlenen van daarop betrekking hebbende diensten.

c. Marktgelden
Onder de naam 'marktgelden' worden in Nunspeet rechten geheven voor het innemen van een standplaats op de voor markt aangewezen plaatsen gedurende de voor markt aangewezen tijd.

De lagere dekking wordt veroorzaakt door de corona-crisis en de daardoor lagere opbrengst marktgelden en hogere (overleg) kosten.

d. Rioolaansluitrechten
Dit recht wordt geheven voor het genot van de door of vanwege het gemeentebestuur verleende dienst, bestaande uit het aanleggen van de aansluitbuis tussen het riool en de grens van de openbare weg.

Het gemeentelijk kwijtscheldingsbeleid maakt integraal deel uit van het gemeentelijk minimabeleid. Kwijtschelding is alleen mogelijk voor de afvalstoffenheffing. Hierbij wordt maximaal gebruik gemaakt van de wettelijke vrijheden op dit gebied.