Jaarrekening - Toelichting op de balans

Toelichting op de balans

Tenzij aangegeven, zijn alle bedragen x € 1.000,-- weergegeven

Alle ten tijde van het opmaken van de jaarrekening beschikbare informatie over de feitelijke situatie per balansdatum is bij het opmaken van de jaarrekening in aanmerking genomen en verwerkt. Er hebben zich na het opmaken van de jaarrekening geen gebeurtenissen van betekenis voorgedaan die nadere informatie geven over de feitelijke situatie op balansdatum.

Activa

Materiële vaste activa	2021	2020
Boekwaarde per 1 januari	49.534	45.763
Verschuivingen GREX	0	-2.323
Vermeerderingen	16.448	10.417
Verminderingen	-859	-1.604
Bijdragen derden	0	0
Desinvesteringen	0	0
Afschrijvingen	-2.859	-2.719
Boekwaarde per  31 december	62.264	49.534

Per specifiek onderdeel kan van de materiële vaste activa per 31 december 2021 het volgende verloopoverzicht worden gegeven:

Omschrijving	Boekwaarde	Vermeer-	Vermin-	Verschuivingen	Afschrij-	Boekwaarde
	1-1-2021	deringen	deringen	GREX	vingen	31-12-2021
Gronden en terreinen (incl. bossen)	7.426	2.110	-203	0	-12	9.320
Bedrijfsgebouwen	15.657	4.045	-141		-956	18.605
Woonruimten	88	229	-26		-10	281
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken	796	161	-9		-27	921
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken (riolering) waarvoor een heffing wordt geheven	3.799	16	0		-313	3.502
Vervoersmiddelen	462	4	0		-156	310
Machines, apparaten	783	647	-8		-272	1.150
Overige materiële activa	3.156	1.737	-331		-274	4.288
Overige materiële activa waarvoor een heffing wordt  geheven	194	2	0		-13	182
TOTAAL ECONOMISCH NUT	32.361	8.951	-719	0	-2.034	38.559
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken	8.733	2.807	-72		-496	10.972
Overige materiële vaste activa	8.441	4.689	-68		-329	12.733
TOTAAL MAATSCHAPPELIJK NUT	17.174	7.496	-140	0	-825	23.704
TOTAAL GENERAAL	49.535	16.447	-859	0	-2.859	62.264

De boekwaarde Gronden en terreinen is verhoogd met de strategische aankopen, die in het verleden gerubriceerd waren onder de Voorraden. Op grond van gewijzigde BBV voorschriften is deze aanpassing doorgevoerd.
Voor een gedetailleerd overzicht van de vaste activa, inclusief de investeringen en afschrijvingen, wordt verwezen naar de Staat van investeringen (bijlage 2.1) en voor een overzicht van de bestedingen en mate van realisatie wordt verwezen naar de bijlage Overzicht restantkredieten (bijlage 2.2) in het boekwerk Bijlagen jaarrekening 2021.

Financiële vaste activa
Kapitaalverstrekkingen, leningen, overige langlopende leningen en overige uitzettingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van eventuele aflossingen. Deelnemingen worden in afwijking hiervan gewaardeerd tegen marktwaarde als deze waarde lager is dan de verkrijgingsprijs. De bijdrage in activa in eigendom van derden wordt gewaardeerd tegen het bedrag van de verstrekte bijdrage verminderd met afschrijvingen.
Onder uitzettingen worden aandelen, obligaties, maar ook leningen en langlopende vorderingen verstaan. Uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar worden opgenomen onder de vlottende activa. Uitzettingen met een oorspronkelijke looptijd van langer dan een jaar worden gedurende de gehele looptijd onder de financiële vaste activa opgenomen.

FINANCIËLE VASTE ACTIVA

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

Samenstelling	2021	2020
Aandelen Inclusief Groep	417	417
Aandelen Afvalsturing Friesland	28	28
Aandelen NV Bank Nederlandse Gemeenten	188	188
Aandelen Vitens NV	4	4
Aandelen Alliander NV	34	34
Ledenkapitaal Coöperatie Gastvrije Randmeren	10	10
Kapitaalstorting Sportbedrijf Nunspeet	62	62
Obligatielening Alliander	1.488	0
Totaal	2.231	743

Het totale effectenbezit bedraagt per 31 december 2021
• 3.130 aandelen Inclusief Groep met een nominale waarde incl. agio van € 416.520,--
• 63 aandelen Afvalsturing Friesland met een nominale waarde van € 28.350,--
• 75.075 aandelen BNG met een nominale waarde van € 187.687,50
• 24.035 aandelen Vitens met een nominale waarde van € 4.061,92
• 339.318 aandelen Alliander met een nominale waarde van € 34.423,64
• Ledeninbreng in de Coöperatie Gastvrije Randmeren € 10.000,--

In 2020 heeft Sportbedrijf Nunspeet een kapitaalstorting ontvangen van € 62.000,-- om fluctuaties in de liquiditeit op te kunnen vangen.

In 2021 is de gemeente ingegaan op het verzoek van Alliander om deel te nemen in de verstrekking van een reverse converteerbare hybride obligatielening voor een bedrag van  maximaal € 1.488.292,-. Het recht op conversie betekent dat de leningnemer (Alliander NV) het recht heeft de lening gedeeltelijk of geheel om te zetten in aandelen indien de A-rating op grond van objectieve omstandigheden onzeker wordt.

Verstrekte langlopende leningen c.a.

Samenstelling	2021	2020
Hypothecaire leningen personeelsleden	31	34
Startersleningen	1.665	2.002
Duurzaamheidsleningen	997	913
Toekomstbestendig Wonen	-110	32
Totaal	2.583	2.981

 

VLOTTENDE ACTIVA

Voorraden

Voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs dan wel lagere marktwaarde.

De waardering van de gronden in exploitatie per 31 december 2021 is gebaseerd op de geactualiseerde grondexploitaties per 1 januari 2022 en de uitkomsten van de door de gemeente uitgevoerde risicoanalyses ter zake. Dit betreft de beste inschatting op dit moment die omgeven is door de nodige risico’s, aannames en veronderstellingen die periodiek (jaarlijks) worden herzien. Deze periodieke herziening kan - mede gezien de huidige onzekere marktomstandigheden – leiden tot een aangepaste waardering van de gronden in exploitatie en de hiermee samenhangende voorziening voor negatieve grondexploitaties. Voor een gedetailleerde toelichting van de gehanteerde uitgangspunten evenals risico’s en onzekerheden van grondexploitaties (en niet in exploitatie genomen gronden) verwijzen wij naar de paragraaf grondbeleid.

De voorschriften geven aan dat voldoende financiële buffer nodig is om eventuele toekomstige verliezen te kunnen opvangen. Dit heeft geleid tot de vorming van een voorziening risico’s grondexploitaties. De voorziening van € 446.000,-- is voorzien voor het verlies Weversweg (€ 78.000,--), het facilitaire deel van de Kolk (€ 115.000,--) en Elspeterbosweg 9, Vierhouten (€ 253.000,--).

Voorraad grond voor grondexploitatie (x € 1000,--)

Samenstelling	2021	2020
c. Complexen in exploitatie	11.939	5.369
d. Voorziening grondexploitatie	-446	-407
Totaal	11.493	4.962

Gronden zonder kostprijsberekening en Overige gronden zijn gerubriceerd onder de materiële vaste activa.

Voor het totaal van de in exploitatie zijnde complexen kan van het verloop in 2021 het volgende overzicht (x 1 mln.) worden weergegeven:

		Balanswaarde 31 december 2021	Geraamde nog te maken kosten	Geraamde nog te realiseren opbrengsten	Geraamd resultaat
		€	€	€	€
Industrieterrein De Kolk		5,4	2,0	-8,7	-1,4
Kijktuinen		1,1	2,1	-3,6	-0,5
Elspeet  Noordwest		0,0	0,0	-0,0	-0,0
Molenbeek		2,3	5,0	-9,2	-2,0
Weversweg		0,4	0,1	-0,4	0,1
Elspeterbosweg 9, Vierhouten		0,4	0,4	-0,5	0,3
Bedrijventerrein Elspeet		2,3	1.9	-4,4	0,2
Totaal onderhanden werk, gronden in exploitatie		11,9	11,4	-26,9	-3,6

Specificatie verloop boekwaarden

	Complexen in exploitatie
Boekwaarde 1 januari 2021	5.369
Kosten	9.693
Opbrengsten	-5.092
Correctie winstneming De Kolk	-1.307
Winstneming Molenbeek	3.057
Winstneming Kijktuinen	36
Winstneming Industrieterrein Elspeet	11
Einde winstneming Elspeet Noord-West	187
Afronding/correctie	-15
Boekwaarde 31 december 2021	11.939
Voorziening grondexploitatie	-446
Boekwaarde  31 december 2021	11.493

Voor een verdere toelichting van de grondexploitatie wordt verwezen naar de bijlagen 3.1 en 3.2 in het boekwerk Bijlagen Jaarrekening 2021.

Uitzettingen met een rente typische looptijd korter dan 1 jaar

Samenstelling per 31 december	2021	2020
Debiteuren overig	516	648
Voorziening dubieuze debiteuren	-6	-23
Vorderingen op openbare lichamen	32	131
Belastingdebiteuren	753	526
Voorziening dubieuze belastingdebiteuren	-15	-52
Rekening courant met niet financiële instellingen (SVN)	1.360	627
Uitzettingen in ’s Rijks schatkist (SKB)	1.414	18.037
Totaal	4.054	19.894

De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Schatkistbankieren (SKB)
Sinds 2013 is het schatkistbankieren voor de gemeente van toepassing. Dit heeft een wettelijke basis in de wet Financiering decentrale overheden (wet FIDO). Concreet betekent dit dat gemeenten verplicht zijn om hun overtollige liquide middelen aan te houden in de schatkist bij het rijk. Gemeenten mogen alleen positieve banksaldi voor het betalingsverkeer op eigen bankrekeningen aanhouden.  Voor de aan te houden middelen in ’s Rijks schatkist is vanaf 1 juli 2021 een drempel van toepassing, die is vastgesteld op 2% van het begrotingstotaal met een minimum van € 1.000.000,--.afhankelijk van het begrotingstotaal, dat buiten de schatkist mag worden gehouden.

De benutting van het drempelbedrag wordt berekend als gemiddelde over alle dagen in het kwartaal. Gemiddeld mag een decentrale overheid dus maximaal het drempelbedrag buiten de schatkist hebben gehouden.

Liquide middelen
De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Samenstelling per 31 december	2021	2020
Rekening-courant saldi banken	57	35

Overlopende activa
De overlopende activa zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Samenstelling per 31 december	2021	2020
Diverse nog te ontvangen bedragen	10.845	7.601
Te ontvangen subsidie Natuur- en landschapsbeheer	0	335
Te ontvangen provinciale subsidie Energieloketten	42	0
Vooruitbetaalde bedragen	604	464
Totaal	11.491	8.400

Onder de overlopende activa (nog te ontvangen bedragen) zijn ook de vorderingen Sociaal opgenomen voor het “netto” bedrag. Het oninbaar verwachte deel is al voorzien en ten laste van de exploitatie verantwoord.

PASSIVA
Voor zover niet anders vermeld, zijn passiva gewaardeerd tegen nominale waarde.

Eigen vermogen
Het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het gerealiseerde resultaat volgend uit de staat van baten en lasten.
De samenstelling van het eigen vermogen is als volgt:

	2021	2020
Algemene reserves	3.074	2.526
Bestemmingsreserves	51.853	44.437
Bestemmingsreserve gerealiseerd resultaat	6.692	7.243
Totaal reserves	61.619	54.206

Het verloop van de algemene reserve is als volgt:

Algemene reserve
Saldo 1 januari 2021		2.526
Toevoegingen	8.015
Beschikkingen	7.467
Stand per 31 december 2021 (exclusief resultaat 2021)		3.074

 

Voorzieningen
Voorzieningen worden gevormd ter afdekking van:

• verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, maar redelijkerwijs is in te schatten;
• op de balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten;
• kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt, als het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren.

Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten en gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume.
Aan voorzieningen wordt geen rente toegevoegd.

Het verloop van de voorzieningen (in euro’s) is in 2021 als volgt:

Omschrijving	Saldo 1-1-2021	Vermeerdering 2021	Vermindering 2021	Saldo 31-12-2021
Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's
Pensioenaanspraken wethouders	2.538.367		108.348	2.430.019
Personeelsgaranties	244.197		25.111	219.086
Planschades-Juridische procedures	0	10.000		10.000
Voorziening ter egalisatie van kosten
Groot onderhoud de Brake	110.262		20.476	89.786
Voorzieningen (beklemde middelen)
Tarieven afvalstoffenheffing	447.363		286.100	161.263
Tarieven rioolheffing	2.894.692	655.251	110.000	3.439.943
Onderhoud recreatieve fietspaden	1.218.113	12.181	32.361	1.197.933
Vermogen Stichting D.G. van Beuningenfonds	267.820	2.678		270.498
Totaal Voorzieningen	7.720.814	680.110	582.396	7.818.528

De voorziening pensioenaanspraken wethouders heeft als doel om toekomstige pensioenrechten van wethouders te bekostigen. Jaarlijks wordt de benodigde storting berekend aan de hand van een actuele actuariële berekening.

Uit de voorziening personeelsgaranties worden de verplichtingen betaald voortvloeiend uit gemaakte afspraken met een aantal medewerkers.

De voorziening groot onderhoud Sport- en Recreatiecentrum De Brake is ingesteld om te beschikken over financiële middelen voor het uitvoeren van groot onderhoud aan het sportcomplex. In verband met de verwachte sluiting is de voorziening groot onderhoud per 31 december 2021 bepaald op € 89.786,--.  Dit geschatte bedrag is nodig voor het noodzakelijk uit te voeren onderhoud (instandhouding).

De voorziening planschades en juridische procedures is bedoeld voor de dekking van kosten die kunnen voortvloeien uit mogelijk rechtmatig overheidshandelen (verzoeken van planschade als gevolg van een bestemmingsplanherziening) en ter dekking van kosten die kunnen voortvloeien uit mogelijk onrechtmatig overheidshandelen (lopende juridische procedures met betrekking tot de beleidsterreinen Bouwen en Bestuurlijke Zaken).

Beklemde middelen derden betreffen van derden ontvangen gelden met een specifiek bestedingsdoel. Deze gelden mogen niet aan een ander doel worden besteed en zijn daarom beklemd. Wanneer het gaat om beklemde middelen die van andere partijen zijn ontvangen (dus niet overheden), dan moeten conform BBV voorschriften deze middelen zijn opgenomen als voorziening (artikel 44 lid 2).

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van 1 jaar of langer

Vaste geldleningen	2021	2020
Restantschuld leningen per 1 januari	9.158	10.773
Nieuw opgenomen geldleningen	-	-
Af: normale aflossing	1.531	1.615
Restantschuld leningen per 31 december	7.627	9.158

VLOTTENDE PASSIVA
Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar

De samenstelling is als volgt:	2021	2020
Crediteuren	4.367	4.411
Overige schulden: Waarborgsommen derden	9	9
- Transitorische rente	151	180
- Dwangsommen	25	54
Totaal	4.552	4.654

 

Overlopende passiva

De samenstelling is als volgt	2021	2020
Nog te betalen bedragen	6.555	3.565
Vooruit ontvangen bedragen rijksoverheid	5.737	7.006
Vooruit ontvangen bedragen Provincie	275	223
Vooruit ontvangen parkeervoorzieningen	10	10
Overige vooruit ontvangen bedragen	24	6
Kruisposten	-	-
Totaal	12.601	10.810

 

Specificatie verloop vooruit ontvangen van Rijksoverheid

Omschrijving	Saldo 1-1-2021	Toevoegingen	Onttrekkingen	Saldo 31-12-2021
TOZO-regeling 2020	3.677	-	3.677	-
TOZO-regeling 2021	-	907	-	907
SPUK-regeling stimulering sport 2020	2.613	-	2.613	-
SPUK-regeling stimulering sport 2021	-	4.290	364	3.926
Inhalen COVID-19 onderwijsvertraging	-	89	-	89
SPUK toeslagenaffaire	-	7	-	7
SPUK ondersteuning toezicht handhaving	-	2	-	2
Subsidie reductie energiegebruik woningen	321	-	321	-
Subsidie geluidssanering Harderwijkerweg	24	-	2	22
Subsidie geluidssanering Oenenburg	-	11	-	11
Subsidie Diamant	15	-	5	10
Subsidie RREW	-	171	-	171
Subsidie EAW	-	21	-	21
Subsidie uitkering ventilatie in scholen	-	167	-	167
Subsidie CTB	-	42	12	30
Bijdrage Onderwijsachterstandenbeleid (OAB)	356	18	-	374
Totaal	7.006	5.725	6.994	5.737

 

Specificatie verloop vooruit ontvangen bedragen van Provincie:

Omschrijving	Saldo 1-1-2021	Toevoegingen	Onttrekkingen	Saldo 31-12-2021
Subsidie monumenten 2020	62	-	62	-
Subsidie monumenten 2021	-	79	7	72
Kwaliteitsverbetering fietspad Lagerweij Bospad	161	-	-	161
Duurzaamheidsloket	-	42	-	42
Totaal	223	121	69	275

 

Rentelasten

Hiervan kan het volgende overzicht worden gegeven:	Rekening	Begroting incl. wijz.	Rekening
	2021	2021	2020
Rente langlopende geldleningen	313	315	421
Rente kortlopende geldleningen	12	-	6
Rente eigen financieringsmiddelen	-	-	-
Totaal	325	315	427

Langlopende geldleningen
Er zijn in 2021 geen langlopende leningen aangetrokken. Voor zover binnen de kasgeldlimiet was toegestaan, werd in 2021 zo veel mogelijk met kort geld gefinancierd. Dit gezien de lagere rentetarieven ten opzichte van de kapitaalmarktrente.

Rente kortlopende geldleningen
Het was gezien de lage rentestand op de geldmarkt in 2021 heel aantrekkelijk om investeringen met zogenoemd kort geld te financieren. Binnen de gestelde kaders is hier zo optimaal mogelijk gebruik van gemaakt. Daarbij is de kapitaalmarkt nauwlettend in het oog gehouden om bij een rentestijging te gaan consolideren van kasgeldleningen naar vaste geldleningen.

Rente eigen financieringsmiddelen
Als gevolg van de wijzigingen in de BBV wordt er vanaf 2017 geen rente meer berekend over de eigen financieringsmiddelen.

Afschrijvingen

Hiervan kan het volgende overzicht worden gegeven:	Rekening 2021	Begroting incl. wijz. 2021	Rekening 2020
Totale afschrijvingslasten	2.862	4.413	2.830

 

Gewaarborgde leningen
Het buiten de balanstelling opgenomen bedrag (in euro’s) voor gewaarborgde leningen is als volgt te specificeren:

Naam geldnemer	Doel geldlening	Restant per 01-01-2021	Restant per 31-12-2021	Gewaarborgd door gemeente
Inclusief Groep Nunspeet	Werkvoorziening	1.750.000	1.666.667	233.333
Stichting Habion	Sociale woningbouw	5.200.000	20.671.000	5.288.000
Omnia Wonen	Sociale woningbouw	106.116.152	129.986.389	86.428.746
Nunspeetse Ruiterclub	Tweede rijhal	69.667	63.333	63.333
Garanties Particulieren	Aankoop woningen	813.864	523.857	523.857
Woonzorg Nederland	Sociale woningbouw	-	61.235.000	62.000
Totaal		113.949.683	214.146.246	92.599.269

Een nadere detaillering van de leningen is als bijlage 2.4 en 2.5 opgenomen in het Bijlagenboek Jaarrekening 2021.

Niet in de balans opgenomen verplichtingen en rechten
Voor langlopende leasecontracten zijn geen verplichtingen aangegaan.