Jaarrekening - Toelichting op de balans

Tenzij aangegeven, zijn alle bedragen x € 1.000,-- weergegeven
Alle ten tijde van het opmaken van de jaarrekening beschikbare informatie omtrent de feitelijke situatie per balansdatum is bij het opmaken van de jaarrekening in aanmerking genomen en verwerkt. Er hebben zich na het opmaken van de jaarrekening geen gebeurtenissen van betekenis voorgedaan die nadere informatie geven over de feitelijke situatie op balansdatum.

Activa

Materiële vaste activa	2017	2016
Boekwaarde per 1 januari	40.052	43.395
Vermeerderingen	2.323	1.995
Verminderingen	0	-1.986
Bijdragen derden	-718	-657
Desinvesteringen
Strategische gronden
Afschrijvingen	-2.660	-2.695
Boekwaarde per 31 december	38.997	40.052

Per specifiek onderdeel kan van de materiële vaste activa het volgende verloopoverzicht worden gegeven per 31 december:

Omschrijving	Boekwaarde	Vermeerde-ringen	Verminde-ringen	Bijdragen derden	Afschrij-vingen	Boekwaarde
	1-1-2017					31-12-2017
Gronden en terreinen (incl. bossen)	4.889	42			-11	4.920
Bedrijfsgebouwen	14.885	154			-933	14.106
Woonruimten	221	107			-4	324
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken	228	220			-28	420
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken (riolering) waarvoor een heffing wordt geheven	3.117	164			-382	2.899
Vervoermiddelen	247	30			-72	205
Machines, apparaten	664	63			-285	442
Overige materiële vaste activa	3.128	51			-263	2.916
Overige materiële vaste activa waarvoor een heffing wordt geheven	219	11			-13	217
TOTAAL ECONOMISCH NUT	27.598	842		0	-1.991	26.449
Grond-, weg- en waterbouwkundige werken	3.666	1.218		-718	-392	3.774
Overige materiële vaste activa	8.788	263			-277	8.774
TOTAAL MAATSCHAPPELIJK NUT	12.454	1.481		-718	-669	12.548
TOTAAL GENERAAL	40.052	2.323		-718	-2.660	38.997

 

De boekwaarde Gronden en terreinen is verhoogd met de strategische aankopen die in het verleden gerubriceerd waren onder de Voorraden. Op grond van gewijzigde BBV voorschriften is deze aanpassing doorgevoerd.

Voor een gedetailleerd overzicht van de vaste activa, inclusief de investeringen en afschrijvingen, wordt verwezen naar de Staat van investeringen (bijlage 2.1) en voor een overzicht van de bestedingen en mate van realisatie wordt verwezen naar de bijlage Overzicht restantkredieten (bijlage 2.2) in het boekwerk Bijlagen jaarrekening 2017.

Financiële vaste activa

Kapitaalverstrekkingen, leningen, overige langlopende leningen en overige uitzettingen worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs onder aftrek van eventuele aflossingen. Deelnemingen worden in afwijking hiervan gewaardeerd tegen marktwaarde als deze waarde lager is dan de verkrijgingprijs. De bijdrage in activa in eigendom van derden wordt gewaardeerd tegen het bedrag van de verstrekte bijdrage verminderd met afschrijvingen.

Onder uitzettingen worden aandelen, obligaties, maar ook leningen en langlopende vorderingen verstaan. Uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar worden opgenomen onder de vlottende activa. Uitzettingen met een oorspronkelijke looptijd van langer dan een jaar worden gedurende de gehele looptijd onder de financiële vaste activa opgenomen.

FINANCIËLE VASTE ACTIVA

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

Samenstelling	2017	2016
Aandelen NV Bank Nederlandse Gemeenten	188	188
Aandelen Vitens NV	4	4
Aandelen Alliander NV	34	34
Ledenkapitaal Coöperatie Gastvrije Randmeren	10	10
Totaal	236	236

 

Het totale effectenbezit bedraagt eind 2017

•   75.075 aandelen BNG met een nominale waarde van                                  € 187.687,50
•   24.035 aandelen Vitens met een nominale waarde van                                €     4.061,92
• 339.318 aandelen Alliander met een nominale waarde van                             €   34.423,64
• Ledeninbreng in de Coöperatie Gastvrije Randmeren                                    €   10.000,--

Verstrekte langlopende leningen c.a.

Samenstelling	2017	2016
Hypothecaire leningen personeelsleden	99	112
Achtergestelde Geldlening Vitens	222	430
Startersleningen	1.610	1.287
Totaal	2.031	1.829

Van de achtergestelde geldlening Vitens wordt vanaf 2007 elk jaar een gedeelte afgelost

Voorraden

Voorraden worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs dan wel lagere marktwaarde.

De waardering van de gronden in exploitatie per 31 december 2016 is gebaseerd op de geactualiseerde grondexploitaties per 1 januari 2017 en de uitkomsten van de door de gemeente uitgevoerde risicoanalyses ter zake. Dit betreft de beste inschatting op dit moment die omgeven is door de nodige risico’s, aannames en veronderstellingen die periodiek (jaarlijks) worden herzien. Deze periodieke herziening kan - mede gezien de huidige onzekere marktomstandigheden – leiden tot een aangepaste waardering van de gronden in exploitatie en de hiermee samenhangende voorziening voor negatieve grondexploitaties. Voor een gedetailleerde toelichting van de gehanteerde uitgangspunten alsmede risico’s en onzekerheden van grondexploitaties (en niet in exploitatie genomen gronden) verwijzen wij naar de paragraaf grondbeleid.

De voorschriften geven aan dat voldoende financiële buffer nodig is om eventuele toekomstige verliezen te kunnen opvangen. Dit heeft geleid tot de vorming van een voorziening risico’s grond- exploitaties. Voor de locatie Stationslaan 48 is nog € 55.000,-- beschikbaar voor het bouwrijpmaken. Het resterende deel van € 1.302.600,-- is voorzien voor het verlies Weversweg (€ 537.000,--), Elspeet Noordwest (€ 66.000,--) en voor de locatie Molenbeek (€ 644.600,--).

Voorraad grond voor grondexploitatie

Samenstelling	2017	2016
c. Complexen in exploitatie	24.446	29.071
d. Voorziening grondexploitatie	-1.303	-1.240
Totaal	23.143	27.831

Gronden zonder kostprijsberekening en Overige gronden zijn gerubriceerd onder de materiële vaste activa.

Voor het totaal van de in exploitatie zijnde complexen kan van het verloop in 2017 het volgende overzicht (x 1 mln.) worden weergegeven:

	Balanswaarde 31 december 2017	Geraamde nog te maken kosten	Geraamde nog te realiseren opbrengsten	Geraamd resultaat (nominale waarde)	Geraamd resultaat (contante waarde)
	€	€	€	€	€
Industrieterrein De Kolk	12,0	5,6	-20,0	2,4	2,2
Elspeet  Noordwest	-0,1	1,3	-1,2	0,0	0,0
Molenbeek	9.8	17,3	-27,6	0,0	0,0
Weversweg	0,9	0,9	-1,8	0,0	0,0
Totaal onderhanden werk, gronden in exploitatie	23,1	25,1	-50,6	2,4	2,2

Specificatie verloop boekwaarden

	Complexen in exploitatie
Boekwaarde 1 januari 2017	29.071
Aankopen	2.429
Rente- en beheerskosten	425
Bouw- en woonrijp maken	4.218
Reservering	-606
Verkopen	-11.589
Voorlopig resultaat de Kolk	498
Voorziening grondexploitatie	-1.303
Boekwaarde 31 december 2017	23.143

Voor een verdere toelichting van de grondexploitatie wordt verwezen naar de bijlagen 4.1 en 4.2 in het boekwerk Bijlagen Jaarrekening 2017.

 

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar

Samenstelling per 31 december	2017	2016
Debiteuren overig	865	528
Voorziening dubieuze debiteuren	-51	-68
Vorderingen op openbare lichamen	686	651
Belastingdebiteuren	491	557
Voorziening dubieuze belastingdebiteuren	-24	-28
Debiteuren Sociaal	1.063
Voorziening oninbaar debiteuren Sociaal	-1.063
Verstrekte voorschotten	4	4
Uitzettingen in ’s Rijks schatkist (SKB)	2.299	1.002
Rekening courant met niet financiële instelling		310
Totaal	4.270	2.956

De vorderingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Met ingang van 2012 zijn conform de voorschriften van het BBV de voorzieningen voor dubieuze debiteuren gesaldeerd met de balanspost Debiteuren overig en Belastingdebiteuren. Ook de Debiteuren Sociaal, ontstaan uit de vorderingen uitgezette leningen bijzondere bijstand en bijstand zelfstandigen, zijn volledig als oninbaar voorzien en ten laste van de exploitatie gebracht.

Schatkistbankieren(SKB)

Decentrale overheden zijn verplicht om hun overtollige middelen in 's Rijks schatkist aan te houden. Om het dagelijkse kasbeheer te vereenvoudigen is er een drempelbedrag, afhankelijk van het begrotingstotaal, dat buiten de schatkist mag worden gehouden.

Het drempelbedrag is gelijk aan 0,75% van het begrotingstotaal indien het begrotingstotaal lager is dan € 500 miljoen. Indien het begrotingstotaal hoger is dan € 500 miljoen is de drempel gelijk aan € 3,75 miljoen plus 0,2% van het begrotingstotaal dat de € 500 miljoen te boven gaat. De drempel is nooit lager dan € 250.000.

De benutting van het drempelbedrag wordt berekend als gemiddelde over alle dagen in het kwartaal. Gemiddeld mag een decentrale overheid dus maximaal het drempelbedrag buiten de schatkist hebben gehouden.

Overlopende activa

De overlopende activa zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

 

Samenstelling per 31 december	2017	01-01-2017	2016
Diverse nog te ontvangen bedragen	7.041	5.695	5.425
Te ontvangen subsidie Natuur- en landschapsbeheer	284	270	270
Vooruitbetaalde bedragen	273	232	232
Vennootschapsbelasting 2017	48	-	-
Totaal	7.295	6.197	5.927

 

De beginbalans 2017 is bij de nog te ontvangen bedragen gecorrigeerd middels een foutherstel zoals benoemd in paragraaf 5.3.

Onder de overlopende activa (nog te ontvangen bedragen) zijn ook de vorderingen Sociaal opgenomen voor het “netto” bedrag. Het oninbaar verwachte deel is al voorzien en ten laste van de exploitatie verantwoord.

 

Liquide middelen

De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

 

Samenstelling per 31 december	2017	2016
Rekening-courantsaldi banken en giro	447	138

Voor zover niet anders vermeld, zijn passiva gewaardeerd tegen nominale waarde.

Eigen vermogen

Het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het gerealiseerde resultaat volgend uit de staat van baten en lasten.

De samenstelling van het eigen vermogen is als volgt:

	2017	01-01-2017	2016
Algemene reserves	4.246	4.202	3.932
Bestemmingsreserves	37.486	37.570	41.611
Bestemmingreserve Gerealiseerde resultaat	3.407	2.979	2.979
Totaal reserves	45.139	44.751	48.522

De beginbalans 2017 is bij de algemene reserve en de bestemmingsreserves gecorrigeerd middels een foutherstel zoals benoemd in paragraaf 5.3.

Het verloop van de algemene reserve is als volgt:

Algemene reserve
Saldo 31 december 2016		3.932
Foutherstel 1 januari 2017	270
Toevoegingen	3.969
Beschikkingen	3.925
Stand per 31 december 2017 (exclusief resultaat 2017)		4.246

 

Tijdens de raadsbehandeling van de nota ‘Reserves en Voorzieningen 2017’ is een bedrag van € 1.719.000,-- vastgesteld als bodembedrag voor de algemene reserve.

Voor het verdere verloop van de reserves en voorzieningen wordt verwezen naar bijlage 1 van dit boekwerk.

De toevoegingen aan de algemene reserve betreffen:

Inflatiecorrectie	40
Foutherstel beginbalans	270
Toevoeging rekeningsaldo 2016	2.979
Dekkingsplannen 2015-2018	170
Surplus plafondbedrag bosexploitatie	780
Totaal toevoegingen	4.239

De beschikkingen uit de algemene reserve betreffen:

Toevoeging reserve Sociaal domein	700
Dekkingsplan 2014-2017 en 2017-2020	796
Jaarrekening 2016 overheveling budgetten	2.143
Whemeterrein	82
Uitvoering duurzaamheid	140
Onderzoek Stationsomgeving	8
Isolatiesubsidies	20
Deelname IGEV	25
Kadernota Markt	11
Totaal onttrekkingen	3.925

 

Voorzieningen

Voorzieningen worden gevormd ter afdekking van:

• verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, maar redelijkerwijs is in te schatten;
• op de balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten;
• kosten die in een volgend begrotingsjaar worden gemaakt, als het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren.

Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume.

Aan voorzieningen wordt geen rente toegevoegd.

Het verloop van de voorzieningen (in euro’s) is in 2017 als volgt:

Omschrijving	Saldo		Vermeerdering	Vermindering	Saldo
	per 01-01	Foutherstel beginbalans	2017	2017	per 31-12
	2017				2017
Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's
pensioenaanspraken wethouders	1.899.662			83.900	1.815.762
personeelsgaranties	0		336.072		336.072
planschades/juridische procedures	120.000			28.309	91.691
Voorziening ter egalisatie van kosten
groot onderhoud De Brake	583.592		195.750	56.338	723.004
Voorziening voor bestemmings- gebonden middelen van derden
MFA	220.220				220.220
vervanging riolering	2.535			2.535	0
Voorziening voor bijdragen aan toekomstige vervangings- investeringen waarvoor een heffing wordt geheven
Riolering	1.106.001	-1.106.001
Voorzieningen (beklemde middelen)
tarieven afvalstoffenheffing		1.227.644	182.030	180.000	1.229.674
tarieven rioolheffing		1.892.293	183.000	103.139	1.972.154
afkoop onderhoud graven Nunspeet		16.231		6.316	9.915
afkoop onderhoud graven Nunspeet-W.		20.651		1.679	18.972
afkoop onderhoud graven Elspeet		7.028		1.367	5.661
onderhoud recreatieve fietspaden		1.302.406		8.952	1.293.454
vermogen st. D.G. van Beuningenfonds		256.951	2.994		259.945
Totaal voorzieningen	3.932.010	3.617.203	899.846	472.535	7.976.524

 

De voorziening pensioenaanspraken wethouders heeft als doel om toekomstige pensioenrechten van wethouders te bekostigen. Jaarlijks wordt de benodigde storting berekend aan de hand van een actuele actuariële berekening.

Uit de voorziening personeelsgaranties worden de verplichtingen betaald voortvloeiend uit gemaakte afspraken met een aantal medewerkers.

De voorziening groot onderhoud Sport- en Recreatiecentrum De Brake is ingesteld om te beschikken over financiële middelen voor het uitvoeren van groot onderhoud aan het sportcomplex. De stand van de voorziening moet aan het eind van ieder jaar minimaal het bedrag omvatten van de niet-bestede gelden groot onderhoud. De voorziening Multifunctionele Accommodatie (MFA) is bedoeld voor de bekostiging van de herinrichting van vrijkomende locaties in verband met het realiseren van een Multifunctionele Accommodatie. De stand van de voorziening moet aan het eind van ieder jaar minimaal het bedrag omvatten van de niet-bestede ISV-gelden. De voorziening planschades en juridische procedures is bedoeld voor de dekking van kosten die kunnen voortvloeien uit mogelijk rechtmatig overheidshandelen (verzoeken van planschade als gevolg van een bestemmingsplanherziening) en ter dekking van kosten die kunnen voortvloeien uit mogelijk onrechtmatig overheidshandelen (lopende juridische procedures met betrekking tot de beleidsterreinen Bouwen en Bestuurlijke Zaken). De voorziening riolering en vervanging riolering zijn opgeheven en de gelden zijn toegevoegd aan de nieuwe voorziening Tarieven rioolheffing. Als gevolg van gewijzigde BBV voorschriften zijn een aantal bestemmingsreserves omgezet naar zogenaamde voorzieningen met beklemde middelen. Beklemde middelen derden betreffen van derden ontvangen gelden met een specifiek bestedingsdoel. Deze gelden mogen niet aan een ander doel worden besteed en zijn daarom beklemd. Wanneer het gaat om beklemde middelen die van andere partijen zijn ontvangen (dus niet overheden), dan moeten conform BBV voorschriften deze middelen zijn opgenomen als voorziening (artikel 44 lid 2).

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van 1 jaar of langer

Vaste geldleningen	2017	2016
Restantschuld leningen per 1 januari	17.060	19.610
Nieuw opgenomen geldleningen	-	-
Af: normale aflossing	2.307	-2.550
Restantschuld leningen per 31 december	14.753	17.060

VLOTTENDE PASSIVA

Netto vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan 1 jaar

De samenstelling is als volgt:	2017	2016
Crediteuren	3.656	2.962
Overige schulden: Waarborgsommen derden	21	1
Transitorische rente	294	346
Dwangsommen	50	120
Kasgeldlening	2.000	3.000
Rekening courant met niet financiële instelling	77
Totaal	6.098	6.429

Overlopende passiva

De samenstelling is als volgt:	2017	01-01-2017	2016
Nog te betalen	1.675	2.760	2.337
Vooruit ontvangen bedragen	206	178	178
Vooruit ontvangen parkeervoorzieningen	69	69	69
Vooruit ontvangen bedragen (rijks)overheid	289	307	307
Kruisposten	240	135	135
Totaal	2.479	3.449	3.026

De beginbalans 2017 is bij het onderdeel nog te betalen gecorrigeerd middels een foutherstel zoals benoemd in paragraaf 5.3.

 

Specificatie verloop vooruit ontvangen bedragen (rijks)overheid:

Omschrijving	Saldo 1-1	Toevoegingen	Onttrekkingen	Saldo 31-12
Bijdrage OAB 2011-2014	3			3
Subsidie raillawaai	272			272
Subsidie regiocontract Veluwetransferium	18		18	0
Subsidie geluidwerende gevelmaatregelen	2			2
Subsidie verkeersmaatregelen Oenenburg	12			12
Totaal	307	0	18	289

 

RENTELASTEN

Hiervan kan het volgende overzicht worden gegeven:	Rekening	Begroting incl. wijz.	Rekening
	2016	2017	2017
Rente langlopende geldleningen	685	676	575
Rente kortlopende geldleningen	-456		-7
Rente eigen financieringsmiddelen	1.435	20
Totaal	1.664	696	568

 

Als gevolg van gewijzigde BBV voorschriften met ingang van 2017 is een vergelijking met de cijfers over 2016 niet mogelijk.

Langlopende geldleningen

Er zijn in 2017 geen langlopende leningen aangetrokken. Voor zover binnen de kasgeldlimiet was toegestaan, werd in 2017 zo veel mogelijk met kort geld gefinancierd. Dit  gezien de aanzienlijk lagere rentetarieven ten opzichte van de kapitaalmarktrente.

Rente kortlopende geldleningen

Het was gezien de lage rentestand op de geldmarkt in 2017 heel aantrekkelijk om investeringen met zogenoemd kort geld te financieren. Binnen de gestelde kaders is hier zo optimaal mogelijk gebruik van gemaakt. Daarbij is de kapitaalmarkt nauwlettend in het oog gehouden om bij een rentestijging te gaan consolideren van kasgeldleningen naar vaste geldleningen.

Rente eigen financieringsmiddelen

Als gevolg van de wijzigingen in de BBV wordt er vanaf 2017 geen rente meer berekend over de eigen financieringsmiddelen.

Afschrijvingen

Hiervan kan het volgende overzicht worden gegeven:	Rekening 2016	Begroting incl. wijz. 2017	Rekening 2017
Totale afschrijvingslasten	2.814	2.977	2.781

   

Gewaarborgde leningen

Het buiten de balanstelling opgenomen bedrag (in euro’s) voor gewaarborgde leningen is als volgt te specificeren:

Naam geldnemer	Doel  geldlening	Restant per        01-01-2017	Restant per        31-12-2017	Gewaarborgd door gemeente
Vitens, Zwolle	Drinkwatervoorziening	8.286.028	7.373.929	133.519
Inclusief Groep Nunspeet	Werkvoorziening	2.083.333	2.000.000	285.800
Stichting Habion	Sociale woningbouw	5.284.165	5.200.000	2.600.000
Omnia wonen	Sociale woningbouw	110.961.075	109.855.344	84.093.844
Nunspeetse ruiterclub	Tweede rijhal	95.000	88.667	88.667
Garanties particulieren	Aankoop woning	1.446.827	1.119.221	1.119.221
Totaal		128.156.428	125.637.161	88.321.051

Een nadere detaillering van de leningen is als bijlage 2.5 en 2.6 opgenomen in het Bijlagenboek Jaarrekening 2017.

Niet in de balans opgenomen verplichtingen en rechten

Voor langlopende leasecontracten zijn geen verplichtingen aangegaan.